Bir tomchi suv chumoliga daryo koʻrinar

Ozgina ish ham koʻp va ogʻir tuyulib, peshonasini tirishtiradigan, boʻyin tovlaydigan ishyoqmas, dangasalarga qarata shu maqolni aytib ularni mazax qilishadi.

Birikkan kuch – kuch, birikmagan kuch – puch

Inson yakka oʻzi, jamiyatdan ajralgan holda yashay olmaydi. Xalqimiz oʻzining bir qancha maqollarida kishiga jamiyat bilan, koʻpchilik bilan birga boʻlish zarurligini uqtiradi, koʻpchilikning jamoaning kuch-qudrati qanchalar buyukligini, jamoadan ajralish, yakka-yolgʻiz yashash esa yomon oqibatlarga olib borajagini ajoyib tamsillar orqali koʻrsatadi: “Bir tayoqni sindirib boʻladi, Oʻn tayoqni bukib ham boʻlmaydi”; “Bir kishi – bir, Ikki kishi – sher”; “Er birligi bilan kuchli, Sher – bilagi bilan”; “Ikkovga birov botolmas, Otliqqa yayov yetolmas”.

Birni kessang, oʻnni ek

Bu va bu singari bir turkum maqollarda koʻchat ekish, bogʻ qilishga targʻib etiladi: “Bir daraxtdan oʻn boʻlur, Oʻntasidan – oʻrmon”; “Bir tup tok eksang, bir tup tol ek”; “Bogʻbonning tol ekkani – oʻziga nom ekkani”; “Koʻchatni kim eksa, soyasida oʻsha oʻtiradi”; “Soya ekmagan salqinda yotmas”; “Boʻston boʻlsa bogʻing, Bulbul boʻlur qoʻnogʻing” (bu bilan bogʻingni obod qilib mevalar-u gullarga mol boʻstonga aylantirsang, huzuringga yaxshi doʻstlar kelib, aziz mehmoning boʻladilar, bu qilgan xayrli ishlaring bilan ularning olqishiga sazovor boʻlasan, deyilmoqchi); “Bir yil tut ekkan, Yuz yil gavhar terar”; “Oltmishingda olma eksang, Yetmishingda yemishing yersan”.

Bor boʻlsang, oshma, yoʻq boʻlsang, shoshma

Oshma – bu yerda “maqtanma, shishinma, manmanlikka berilma” maʼnosida; shoshma – “sabr qil, umidsizlanma, oʻzingni yoʻqotma, bardam boʻl” maʼnosida keltirilgan. Bu maqol orqali mol-dunyosi borlarga oshiqmaslik, kambagʻallashib qolganlarga sarosimaga tushmaslik kerakligi uqtiriladi.