Assalomu alaykum! “Gulxan” jurnali saytiga xush kelibsiz!
Saytimizda bir-biridan qiziqarli maqolalar, hikoyalar, ertaklar va she’rlarni o‘qishingiz mumkin. Turli fanlarga oid ma’lumotlar bilimlaringizni yanada boyitishga yordam beradi!
Aziz jurnalxon! Ushbu topqirlik mashqlari jahonga taniqli adib, Qirg‘iziston xalq yozuvchisi Chingiz Aytmatovning “Oq kema” qissasi asosida tuzilgan. Ularni hal etish bilan sevimli asaringiz haqidagi bilimingizni sinab ko‘ring.
AYLANMA KROSSVORD Shaklda belgilangan xonadagi raqam atrofiga soat mili yo‘nalishida: 1. Asarning yana bir nomidan “...…
Alfavit krossvord so‘zlari deyarli olti harfli bo‘lib, markazga yo‘naltirib yoziladi. Kataklarni to‘g‘ri to‘ldirsangiz, raqamlar tartibida O‘zbekiston xalq yozuvchisi Mirmuhsinning “Sentyabr” she’ridan parcha o‘qiysiz.
1. AQSHdagi shtat. 2. “Maugli” multfilmidagi obraz. 3. Qush. 4. Viloyat. 5. Navoiyshunos olim. 6. Qadim o‘zbek qabilasi. 7. Xorazm…
KRIPTOGRAMMA. Shakl atrofidagi raqamlarda “O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi”da vatanimizga berilgan ta’rif yashiringan. Uni quyidagi kalit so‘zlar javoblari orqali bilib oling:
Avval quyida ta’riflari bayon etilib, raqamlarda ifodalangan o‘zbek ma’rifatparvar shoiri Abdulla Avloniyning hayoti va ijodi haqidagi kalit so‘zlarni toping.
Krossvord. 1. Yozuvchi Nosir Fozilov qissasi. 2. Tarixnavis Mirkarim Osim asari. (2) Dramaturg Farhod Musajon dramasi. 3. O‘zbek xalq dostonlaridan biri.
Chaynvord. 4. Said Ahmadning “Kuyov” komediyasidagi obraz. 5. “Tuhfa” sinonimi. 6. G‘. Hotamov qissasi. 7. Shoyim Bo‘tayev romani. 8. Jumaniyoz Sharipov trilogiyasi (uch asar). 9. Shoir Mirtemir…
Aziz jurnalxon do‘stlarim!
E’tibor bergan bo‘lsangiz, jurnal sahifalarida “O‘zing yasa” ustaxonasi faoliyat olib bormoqda. Unda siz uchun qiziqarli, kerakli bo‘lgan buyumlarni yasashni o‘rgatishni niyat qilganmiz. Qolaversa, bu buyumlarni yasash sizni o‘ylashga, fikrlashga, tasavvurlaringizni boyitishga, yangi g‘oyalar ustida izlanishga yetaklaydi.…
Hayotimizni soqqali (siz uni “sharikli” ham deysiz) ruchkasiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. U arzon, yozishga qulay bo‘lgani uchun ham juda keng tarqalgan.
Bunday ruchka yaratish g‘oyasi dastlab vengriyalik jurnalist Laslo Biroda paydo bo‘lgan. U ish yuzasidan tez-tez bosmaxonaga borib turardi. Bir kuni bosma dastgohdan chiqayotgan gazeta qog‘ozlarini…
Помощница
Владимир СТЕПАНОВ
Сплела Белочка корзинку. Из ивовых прутиков сплела. Ни у кого в лесу такой нет – лёгкая, прочная, красивая...
Всё лето не расставалась Белочка с корзинкой: то грибы принесёт, то ягоды, то зёрнышки с поля.
Однажды даже Скворчонка в траве нашла. Выпал он из гнезда, вот и потерялся.
Принесла Белочка Скворчонка…
Chaynvord:
***
Kuz oxirlab pishadi
Daraxtga berib chiroy.
Ta’mi qiyomdek shirin,
Asl vatani Xitoy.
Javobin topchi, Ra’no,
Bumi dadajon...
***
O‘zi mayda mevadir,
Murabbosi shirali.
Yozda bo‘ladi mo‘l-ko‘l,
Shamollashga foydali.
Sen ayt qizim, Madina
Bumi, dada,..
Ozoda ERKINOVA
Шарик
Было лето. Мама, папа, Маша и Миша отправились отдыхать. Они ехали в машине вместе со своим псом Шариком. На полянке у речки машина остановилась, и все стали устраиваться на отдых. Папа стал готовить шашлык, мама кипятила чай. Маша и Миша наблюдали за лягушкой. Шарик нашёл большую палку и играл сней. Потом ели шашлык, пили чай с…
Bolalar, orangizda osmonda chaqmoq chaqqanda, momaqaldiroq gumburlaganda qo‘rqib ketadiganlar talaygina, to‘g‘rimi? Agar siz fizika fanini qunt bilan o‘rgansangiz, bu qo‘rquv bo‘lmaydi, aksincha, tabiatda sodir bo‘ladigan har bir hodisani aql ko‘zi bilan ko‘radigan bo‘lasiz. Tabiatning barcha mo‘jizalari va injiqliklari bilan uyg‘un, do‘stona…
“Mustaqil diyor posbonlari” krossvordi (jurnalning yanvar soniga qarang)
Shaklda belgilangan xonadan raqam atrofiga soat mili yo‘nalishida:
Bo‘yiga:
Rassom: U. Sulaymonov
G‘oya muallifi: Z. Hasanova
УМЕЛЫЙ ДРУГ
Владимир СТЕПАНОВ
Услыхал Медвежонок, как Дятел по дереву стучит, взял молоток и принялся в пень заколачивать: тук да тук!
– Эх ты, – сказал Дятел. – Стучать-то с пользой надо. Я вот, например, деревья лечу.
Заткнул Медвежонок молоток за пояс и пошёл по лесу.
Тук-тук – починил Мышке тележку. Тук-тук – помог Белке орешки…
Adabiyot fanidan tez-tez she’r yodlash vazifasi beriladi. Xo‘sh, she’rlarni oson yodlaysizmi? She’rni eslab qolish va ifodali qilib aytib berish hamma uchun ham oson emas. Xotira quvvati har xil. Ammo, bu muammoning yechimi bor. Quyidagi usullar bir qarashda qiyin, ko‘p bilim talab qiladigandek ko‘rinishi mumkin. Lekin ularga amal qilib,…
Chaynvord: 1. Ko‘klam elchisi. 2. Yer yuzining barcha qit’alarida tarqalgan, uyasini qoya yoriqlarida quruvchi sayroqi parranda. 3. Tustovuqning ikkinchi nomi. 4. Yoz darakchisi. 5. Markaziy Osiyo tog‘liklarida yashovchi, ovlanadigan parranda. 6. O‘zbekistonda mart oylarida uchib keluvchi qush. 7. Ovlanadigan, go‘shti mazali yirik qush. 8.…
G‘ildirak
Miloddan avvalgi ushinchi ming yillik o‘rtalarida yashab o‘tgan shumerlar hayotini aks ettiruvchi belgilarda ilk marta aravaga o‘xshash g‘ildirakli chana tasvirlangan. Disk ko‘rinishidagi bunday g‘ildiraklar yog‘ochdan yasalgan. Keyinchalik g‘ildiraklar Kichik Osiyo (Osiyoning eng g‘arbiy yarim oroli, hozirda Turkiyaga tegishli)…
Aylanma krossvord javob so‘zlari soat mili yo‘nalishida yoziladi.
Mart oyida yana bir muhim sana bayram sifatida keng nishonlanadi. Bu – “27-mart – Xalqaro teatr kuni”.
Teatr madaniyatini dastavval Yevropa zaminida eng qadimiy yunonlar va rimliklar yaratgan. Yunon teatri eramizdan avvalgi V asrda gullab-yashnagan bo‘lsa, Rim teatrining yuksalish davri eramizdan avvalgi III asrning ikkinchi yarmi va II asrga…
1999-yil YUNESKO bosh konferensiyasining XXX kongressida “21-mart – Butunjahon she’riyat kuni bayrami”, deb e’lon qilindi. Qarorda “She’riyat insonning eng muhim, dolzarb ma’naviy savollariga javob beruvchi vosita hisoblanadi. Ammo, buning uchun imkon darajasida she’riyatga jamoat diqqatini jalb etish kerak. “Butunjahon she’riyat kuni” zamonaviy…
Eniga: 1. Alisher Navoiy tavallud topgan shahar. 2. Hirot hukmdori, Abulqosim... 4. Shox va shoir. 8. “Bade’ul-vasat” devoniga kiritilgan chistondan biri. 9. “Shashmaqom” tarkibidagi uchinchi maqom. 13. XVI asr xattotlik maktabi mavjud bo‘lgan shaharlardan biri. 14. Navoiyga zamondosh shoir. 15. “Navoiy” romani muallifi Oybek o‘qigan…
Shaklda belgilangan xonadan raqam atrofida soat mili yo‘nalishida: 1. Davlatning barcha qurolli kuchlari majmui. 2. Davlat ramzi. 3. “Sardor” teleseriali qahramoni. 4. Samoga ko‘tarilish. 5. Dushmandan himoyalanish uchun zarur vosita va choralar majmui. 6. Olisni ko‘rish asbobi. 7. O‘qotar qurollar stvolining diametri. 8. Xaritadan va kompasdan…
Aziz o‘quvchilar! Sizlardan kelgan ko‘plab maktublarni o‘qib, fikr-mulohazalaringiz bilan tanishib chiqdik. Bizga bildirgan takliflaringizni inobatga olgan holda tashkil etilgan “Изучаем русский язык” nomli sahifa rus tiliga bo‘lgan qiziqishingizni kuchaytiradi, topqirlikka undaydi, so‘z boyligingizni yanada oshiradi deb ishonamiz. Umid qilamizki,…
Shakl atrofidagi raqamlarda O‘zbekiston Respublikasining Birinchi prezidenti Islom Karimovning ibratli so‘zlari yashiringan. Uni quyidagi kalit so‘zlar javoblari orqali bilib oling.
Bo‘yiga: 1. XXIII bob nomidan: “...tizimi”. 2. Prezident tomonidan tayinlanadigan turli tarmoq sohalarini boshqaruvchi mansabdor shaxs. 6. Oliy Majlis…
Krossvordning o‘zbekcha yangi usuli – Anvord javob so‘zlari raqamdan raqamgacha yoziladi, so‘z harflari akrobatika usulida, ya’ni sakragan holda kesishadi, so‘zlar majmuini hosil qiladi.
1-3. Dunyoda eng uzun daryo. 4-6. Poytaxt shahar. 1-7. Suv guli. 6-8. Hasharot. 5-10. Qizlar ismi. 7-9. Amerika yozuvchisi. 9-11. Doira. 10-13. Doim yashil…
Xitoy haqida ko‘p eshitgansiz va “Gulxan” sahifalarida u yerga xayolan “sayohat” ham qilgansiz. Ammo qishda Xitoyga sayohat qilishga hali ulgurmagansiz. U yerda o‘tkaziladigan Xarbin festivali haqida eshitgandirsiz? Eshitmagan bo‘lsangiz, unda eshiting.
Yangi yil bayrami kunlarida Xarbin shahri muzdan yasalgan haykallar saltanatiga aylanadi. Xarbin…
Kim osibdi yerga tushmas,
Kim yoqibdi sira o‘chmas?
Besh do‘stim bor teng emas,
Ish buyursam yo‘q demas.
To‘n olibdi do‘kondan,
Gazlamasi tikondan.
So‘ng yecholmay bechora,
Rosa bo‘ldi ovora.
Qo‘ng‘iroq soat chiqdi,
Sifati a’lo chiqdi.
Meni savodsiz deya,
O‘rnimga ega chiqdi.
Uni birov quvlamas,
Birov kutmas bo‘lib zor.…
KROSSVORD Eniga: 4. Janubiy Amerika tuyasi. 6. Baroq dumli o‘rmon kemiruvchisi. 8. Yirik dengiz yirtqichi. 12. Markaziy Amerikada tarqalgan itlar oilasiga mansub yirtqich sutemizuvchi. 14. Dashtliklarda yashovchi kamyob kiyik turi. 15. Tanasi kosasimon sudralib yuruvchi. 16. Chorvachilikda boqiladigan jonivor. 17. Kemiruvchi zararkunanda.…
Sir emaski, bizni internet olamiga bog‘lab qo‘ygan asosiy vositalardan biri – ijtimoiy tarmoqlardir. Ularning foydasi haqida barchamiz o‘zimizga xos xulosalarga kelganmiz. Ammo biz va atrofdagilarimizga, turmush tarzimizga yetkazayotgan zararlari haqida har doim ham o‘ylab ko‘ravermaymiz.
Tadqiqotchilar fikricha, ijtimoiy tarmoqlarga mukkasidan…
Bu qanday qush, deb qiziqayotganligingiz, tabiiy. Flamingo – Tabiatni muhofaza qilish Xalqaro tashkilotining “yo‘q bo‘lib ketish xavfi ostidagi Qizil ro‘yxati”ga kiritilgan 24 turdagi qushning bir turi. Yurtimizda bu kabi qushlarning yana 17 turi yashaydi.
Flamingolar bizning o‘lkaga necha yillardan beri kelmayotgan edi. Nihoyat yaqinda ularning…
Yurtimizda har faslning o‘ziga xos gashti, sururi bor. Kumush qish oppoq qorlari bilan, go‘zal bahor betakror tarovati bilan yoqimli. Qaynoq fasl yozning sururbaxsh onlari kishiga o‘zgacha zavq bersa, pishiqchiligi bilan nom qozongan saxiy kuzning ham o‘rni bo‘lakcha. Xullas, har onning o‘z qadri, o‘z ahamiyati bor. Fasllarning ketma-ket kelishi…
KROSSVORD
Bo‘yiga: 1. Anvar Obidjonning “Oltin yurakli Avtobola” qissasi asosida suratga olingan filmdagi bosh qahramon. 2. Yoshligi Hindistonda o‘tgan ingliz yozuvchisi Kiplingning multfilm suratga olingan mashhur asari. 3. Alisher Navoiy ustoz deb bilgan mumtoz shoir. 4. Taniqli baxshi, “Go‘ro‘g‘li” turkumidagi dostonlar ijrochisi. 5. Badiiy ijod…
Bolalar, men sizlardan “Qanday filmlarni tomosha qilishni yoqtirasiz?” deb so‘rasam, siz, albatta, “Sarguzasht, jangari, tarixiy va albatta, multiplikatsion...” deb javob berasiz, to‘g‘rimi?
Men ham bolalaligimdan “Senimi, shoshmay tur!”, “Zumrad va Qimmat” multfilmlarini ko‘rib ulg‘ayganman. Qayta-qayta tomosha qilsak-da, yana ko‘rgimiz…
Dunyo olimlari okean, dengiz suvlari tarkibini o‘rganib, hayratlanarli shov-shuvlar bilan jahon hamjamiyatini lol qoldirishmoqda. Tadqiqotlarga ko‘ra, iste’molga yaroqsiz bunday suvlarning har tonnasi tarkibida 50 milligramgacha oltin mavjud ekan. Dunyodagi sho‘r dengiz suvlari tarkibidagi bunday oltinlar bir joyga jamlansa bormi, 7 milliardga…
Mashhur “Ginnes rekordlari kitobi” haqida eshitmagan odam bo‘lmasa kerak. Ammo uning yaratilish tarixini barcha ham bilmasligi, tabiiy.
1951-yili “Ginnes” kompaniyasi direktori Xyu Biver bir davrada dunyodagi eng tez uchadigan qush qaysi ekanligi bo‘yicha tortishib qoladi. Shundan so‘ng u bu kabi jumboq savollarga javob beradigan maxsus…
Skanvord so‘zlarini joy-joyiga joylashtiring.
3. Ota, tol, nam.
4. Sara.
5. Satin, Zafar, qalam.
6. Xarita.
Sevara MIRZAYEVA,
Aziza SOBIROVA,
Toshkent shahridagi 268-maktab o‘quvchilari
Quyidagi qo‘shma so‘zlardan kerakligini ajratib olib kataklariga joylashtiring-chi?
Bo‘yiga va eniga: Kelinsalom, Sohibqiron, Oltinbaliq, shakarpalak.
Eniga: 1. Amiri, asati. 3. Qadimiy qurol. 8. Harbiy xizmatkor (tarix). 10. Osiyodagi tog‘li xalq. 11. Qimmatbaho metall (zar). 12. Teledastur (axborot). 14. Tailand (qadim). 17. Erkak ovozi (musiqa). 18. Uzviy bog‘lanish. 19. Gretsiya poytaxti. 23. Kalashnikov quroli. 24. Baliq tuxumi. 27. Qiyin emas. 29...eshon (milliy ozodlik kurashchisi). 30.…
Guldan yaralgan boshqotirma
TOPSHIRIQ: 1. Guli. 2. Gulia. 3. “Gulyor”. 4. “Gulxan”. 5. “Gulzor”. 6. “Gulpari”. 7. “Gulo‘yin”. 8. Gulbegim. 9. Gulxaniy. 10. Gulliver. 11. Gulshaniy. 12. Gulchehra. 13. “Guliston”. 14. “Guluzorim”. 15. Gulbashakar.
KRIPTOGRAMMA Kalit so‘zlar: 1. “Guldursun”. 2. Oygul. 3. Nilufar. 4. Chuchmoma. 5. “Gulshanbog‘”. 6.…
Yoylar bo‘yicha: 1. Yer ostidan otilib chiquvchi suv manbai. 2. Harorat va nur taratuvchi samo jismi. 3. Havo harakatidan ro‘y beruvchi hodisa. 4. Fasl. 5. Poliz ekini. 6. Tog‘ning o‘tish qulay joyi. 7. Kamyob cho‘l jonivori. 8. Samodagi yog‘in manbai. 9. Yovvoyi tog‘ qo‘yi. 10. Daraxtzor. 11. Texnika ekini. 12. Ot tusi. 13. Umrboqiy daraxt. 14.…
Padang Boysunga eng yaqin tog‘ qishlog‘i sanaladi. Aslida tog‘lar bag‘rida joylashgan ko‘plab uzoq-yaqin qishloqlarga ham Padang darasi orqali boriladi. Avvallari Padangsoyning shunday yonginasidan boshlanadigan Haydarbuloq adiridan yuqoriga chiqib ketadigan ilonizi so‘qmoq asosiy yo‘l edi. Bu so‘qmoqdan otda, eshakda yoki piyoda yurish mumkin…
Mahallamizdagi Chori boboni hamma hurmat qiladi. U kishi maktabda salkam qirq yil geografiya fanidan dars bergan. Sinf rahbarimiz Tolib aka iborasi bilan aytganda, u insonning bilimlar geografiyasi nihoyatda keng. Buni biz, Chori boboning “nevara” shogirdlari – maktab o‘quvchilari ham juda yaxshi bilamiz. Chunki bobo ko‘pincha bizni ko‘rib…
Javobingizni tekshiring
1-songa qarang, “Yangi yil” topqirlik mashqi:
CHAYNVORD 1. Oy. 2. Yaponiya. 3. Ayamajiz. 4. Zang. 5. Grinvinch. 6. Cho‘pon. 7. Nuridinov. 8. Vaqt. 9. Toshkent. 10. Tet. 11. Tinchlik. 12. Kurant. 13. Tovuq. 14. Qor. 15. Raqs. 16. Sutka. 17. Avstraliya.
“YIL HISOBLARI” – TOPSHIRIQ Milodiy. Muchal. Shamsiya. Qamariya.
TOPISHMOQLI…
CHAYNVORD 1. O‘zbek xalq dostonlari turkumi. 2. Avazxonning Isfaxon malikasi yo‘lidagi sarguzashtlari tasvirlangan doston. 3. Go‘ro‘g‘lini voyaga yetkazgan cho‘pon. 4. Dostonlarda bayon etilgan Sharq muzofotlaridan birining nomi. 5. Majnunning asl ismi. 6. Dostonlardagi afsonaviy, xaloskorlik ramzi hisoblanuvchi yirik qush. 7. Go‘ro‘g‘li…
Sharl Peroning “Zolushka” nomli ertagini barchangiz o‘qigansiz. Unga ishlangan filmni qayta-qayta tomosha qilgansiz. Ertakda mehribon Feya Zolushkaga bazmga borishi uchun qovoqdan yasalgan bejirim soyabonli arava sovg‘a qiladi. Qovoqning antiqa aravaga aylangani barchangizni hayratga solgani aniq. Ammo bunday hodisa faqat ertaklarda bo‘lishi ham…
TOPSHIRIQ: Shaklga quyida ta’riflari bayon etilgan “Gul” bilan boshlanuvchi so‘zlarni topib yozib topshiriqni hal eting. 1. “Alisher Navoiy” dramasida ustoz san’atkor Sora Eshonto‘rayeva gavdalantirgan qahramon. 2. Abxaziya xalq shoiri. 3. Ommabop o‘zbek xalq qo‘shiqlaridan biri. 4. Sevimli jurnalimiz. 5. XVI asrda yashagan mumtoz adib Xoja…
Ko‘klamda yam-yashil dalalar-u yastanib yotgan kengliklarning manzarasi ham ajib tarovatga ega bo‘ladi. Endigina bo‘y cho‘za boshlagan qamishlar oralab mollarini o‘tlatib yurgan Diyorbek o‘zini qayrag‘och tagiga oldi. Hali to‘la barg yozib ulgurmagan qayrag‘ochning atrofidagi to‘p-to‘p yulg‘unlar chala uyquda. Shunda Diyorbekning qulog‘iga notanish…
Bahor kelib kunlar isishi bilan daraxtlar tanasini oqlash – bu ularning rivojlanishiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Oqlangan daraxt tanasidagi zararli hasharot va kasalliklar yo‘qoladi. Quyosh haddan ziyod qizdirganida ham daraxt qisman himoyalanadi. Bundan tashqari oqlangan daraxtlar atrofga o‘zgacha ko‘rinish berib, odamlar ko‘zini quvontiradi.
***…
Chaqqongina “Isuzu” yoki “Mersedes benz” avtobusida ketayotganingizda tiqilinchni ko‘rib ba’zan, nega ularni keng, uzun qilib yaratishmagan-a, deb o‘ylarsiz. Bilasizmi, ba’zi davlatlarda ana shunday ulkan avtobuslar bor ekan.
Bunday avtobuslarning eng azamati Afrika qit’asida joylashgan Kongo Demokratik Respublikasining markaziy yo‘llaridan…
Kundalik hayotda ko‘p so‘z va iboralarni ishlatamiz: “assalomu alaykum”, “maktab”, “dars”, “kompyuter”, “mashina”... Keyingi paytlarda lug‘atimiz “smartfon”, “fleshka”, “infografika” singari yuzlab xalqaro so‘zlar bilan boyidi. Ular tilga olinganda gap nima haqida ketayotganini darrov ilg‘aymiz: fleshka bu – fleshka, smartfon – o‘sha hamma…
***
Uyning ko‘chaga qaragan derazalari ochiq edi. Deraza tokchasiga ikkita jajji bolakay o‘tirib olib o‘tgan-ketganga salom berardi.
Kimdir to‘g‘ridan-to‘g‘ri alik olar, kimdir, barakalla, azamatlar, deb o‘tar, yana birov, voy buncha aqlli bolalar ekan, deb qo‘yardi.
Biroq men bu fikrga qo‘shilmadim.
***
Yurib ketayotgan avtobusga qo‘lida…
Savollar
Bo‘yiga:
Eniga:
Bolalar, siz tarix va adabiyot darslari orqali buyuk davlat arbobi, shoir va adib Zahiriddin Muhammad Bobur hayoti va ijodi bilan yaxshi tanishsiz. U zotning shoh asari hisoblanmish “Boburnoma”dan parchalar o‘qigansiz va o‘ylaymizki, bobokalonimizning biz uchun ibratli hayoti, oltinga teng mulohazalari sizda katta taassurot qoldirgan.
“Boburnoma”…
CHAYNVORD 1. Vaqt o‘lchov birligi. 2. Yangi yil birinchi bo‘lib kutib olinadigan mamlakat. 3. Qishning so‘nggi haftasiga berilgan nom. 4. Soat jarangi. 5. Dunyo vaqti deb qabul qilingan Buyuk Britaniya hududidan o‘tuvchi meridian. 6. Mo‘g‘ulistonda qorbobo bo‘lib xonadonlarga tashrif buyuradigan kasb egasi. 7. “Rio – 2016” olimpiada o‘yinlarida…
Bugungi kunda dunyodagi eng zamonaviy samolyot ham uzog‘i bilan 12000 metr balandlikka ko‘tarila olish imkoniyatiga ega. Qushlarning imkoniyati esa bundan ancha past. Ammo Ginnesning Rekordlar kitobida baland uchuvchi qushlarga doir qiziq, shu bilan birga, kishini hayratga soluvchi bir ma’lumot qayd etilgan ekan. Ya’ni 1973-yilning 29-noyabr kuni…
Mana shu ehtimoliy xavfning oldini olish uchun ham har bir davlatning o‘z havoyo‘llari va bu parvozlarni nazorat qilib turuvchi ishchi guruhi mavjud. Shuningdek, bugungi zamonaviy laynerlar sodir bo‘lishi mumkin bo‘lgan to‘qnashuv haqida xabar yetkazuvchi qurilmalar bilan jihozlangan.
Soha mutaxassislari fikricha, zarar yetkazmaydi. Ammo mobil telefonlar ham o‘zidan o‘ta yuqori chastotali signallar tarqatishini hisobga olsak, ha, deyishga asosimiz bor. Shu sababli parvoz vaqtida o‘z va o‘zgalar xavfsizligi uchun yaxshisi, “sotka”ngizni o‘chirib qo‘yganingiz ma’qul.
Bu ko‘p sodir bo‘ladigan hodisa bo‘lib, bunda samolyotga kam shikast yetadi. Eng xavflisi, qushlar galasi bilan to‘qnashish oqibatida bir yoki bir nechta qushning samolyot dvigateli ichiga kirib ketishidir. Bunda dvigatel parraklarining harakat muvozanati buzilishi natijasida turli darajadagi xavf-xatar yuzaga kelishi mumkin.
Samolyotda parvoz qilishdan qo‘rqadigan kishilarning eng katta xavotiri, bu – samolyotning uchish va qo‘nish jarayonidir. Mutaxassislar fikricha, bunday insonlar qanotlar ustidagi o‘rindiqlardan joy egallagani ma’qul. Sababi bu o‘rindiqlar samolyotning og‘irlik markazi va ko‘tarilish markaziga yaqinroq bo‘lgan qismida joylashgan.
Bu kasb sohibalari faoliyatidan bexabar tengqurlaringiz uchun shuni aytishimiz mumkinki, styuardessa – barcha kasblar ichida eng qiziq va jozibalisidir. Shu sababli kelajakda bu sohada mehnat qilishni istovchi qizlar o‘z orzulariga bugundan harakat qilishi lozim. Chunki styuardessa – orasta, chiroyli kiyingan bo‘lishi bilan birga bilimli va eng…
Yangi yil bolalar qatori kattalar ham intiqlik bilan kutadigan bayram. Chunki bu bayramda hamma sovg‘a oladi.
*Yangi yil kuni archa bezatish an’anasi XVII asrning boshida Fransiyaning Elzas shahridan boshlangan. Archa o‘yinchoqlari esa qog‘ozdan yasalgan.
*XIX asrda Saksoniyada archa o‘yinchoqlari – har xil “qushlar va hayvonlar” shishadan yasalib,…
Bolalar, siz darslik va turli ensiklopedik adabiyotlarda yevropalik va amerikalik olimlarning olamshumul ixtirolari haqida o‘qigansiz. Ochig‘i, men ham shu paytga qadar bugun bizga beminnat xizmat qilayotgan barcha texnika vositalarini g‘arblik olimlar kashf etgan, degan xayolda yurar edim. Chunki kitoblarda 1452–1519-yillarda yashab o‘tgan…
Quyidagi topqirlik mashqlarini hal etish bilan Erkin Vohidov hayoti va faoliyati borasidagi bilimlaringizni sinab ko‘ring.
AYLANMA KROSSVORD: Shaklda belgilangan xonadan raqam atrofiga soat mili yo‘nalishida: 1. Shoir o‘zining asarlariga atab yozgan she’ri. 2. “Bog‘laringni sayr etganimda Sen bor eding qalbda, Vatanim...” satrlari bilan…
Dengiz toshbaqasi tuxum qo‘yish vaqtida quruqlikka chiqib, qumloqqa yuzlab tuxum qo‘yadi va ustini qum bilan ko‘madi. Tuxumlar ustini ko‘mayotgan vaqtda, uning ko‘zlaridan yosh oqib “yig‘laydi”. Buning sababi, dengiz toshbaqalari sho‘r suvda yashaganligi uchun tanasida tuz moddasi ko‘payib ketadi. Tuxum qo‘yib, uni ko‘mib ketish vaqtida moddalar…
Baliq ozuqa topib, taomlanayotganda yeguliklarga qo‘shilib, suv ostida bo‘ladigan turli ma’danli zarralar, suv o‘tlari oyquloqqa kirib qolib, shu yerda o‘rnashmoqchi bo‘ladi. Ularni olib tashlash uchun baliqning qo‘llari yo‘q-ku. Shu sababdan u “yo‘talib”, “so‘ramay kirib olgan mehmonlar”ni chiqarib tashlaydi.
Kanadalik biolog va seleksioner olim Aksel Erlandson umrining qirq yilini ilmiy tajribalarga tayanib, o‘zi yashab turgan hududda “Daraxtlar sirki” deb nomlangan antiqa bog‘ barpo etishga sarflagan. 1884-yilda tug‘ilgan Aksel aslida qachonlardir Kanadaga ko‘chib kelgan shvedlar avlodidan. Uning oilasi ham turli daraxt va o‘simliklarni…
Dunyoning mo‘jizaviy daraxtlaridan yana biri Baobab haqida ko‘p eshitgansiz. Bu daraxtning bo‘yi 30 metr, eni esa 11 metrgacha yetishi mumkin. Uning shishib turuvchi tanasi ulkan meshkobni eslatadi va o‘z bag‘rida 120 000 litr suvni saqlay oladi. Shu bois u kutilmaganda sodir bo‘ladigan har qanday qurg‘oqchilikdan aslo qo‘rqmaydi. Baobablar…
Buyuk Britaniyaning London shahrida “Svetofor-daraxt” o‘tqazilganiga 10 yildan oshdi. Bu ajoyib daraxt o‘z shoxlaridan 75 ta svetoforga joy bergan. Har bir svetofor mutlaqo bexato ishlaydi, ularning chiroqlari navbati bilan almashinib, yonib-o‘chadi. “Svetofor-daraxt” shaharning gavjum chorrahalaridan birida joylashgan bo‘lib, haydovchi-yu…
Bilag‘onlar uchun mantiqiy jumboqlar
Mantiqiy masala va jumboqlarni yechish aqlingizni charxlaydi, fikrlash qobiliyatingizni rivojlantiradi, e’tiborli bo‘lishga o‘rgatadi. Ko‘pincha bunday masalalarda ahamiyatsiz ko‘ringan biror detal yoki ma’lumot kalit vazifasini o‘taydi. Ba’zida esa jiddiy boshqotirish, yaxshilab o‘ylab ko‘rish talab etiladi.…
Javoblarni chizmada belgilangan xonadan so‘zlar ta’rifi atrofiga yozish bilan skanvordni hal eting. So‘ngra chizmaning o‘rta qismidagi raqamlarni javoblar yozilgan raqamli xonalardagi harflar bilan almashtirsangiz, buyuk mutafakkir shoir ismi va uning so‘z qudrati madh etilgan hikmatini bilib olasiz.
Foziljon ORIPOV tuzdi.
KRIPTOGRAMMA: Shakl atrofidagi raqamlarda O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining “Iqtisodiy va ijtimoiy huquqlar” bobida bilim olishga oid moddadagi so‘zlar yashiringan. Uni quyidagi kalit so‘zlar javoblari orqali bilib oling.
Kalit so‘zlar: 1. Axloq, tarbiya haqidagi o‘quv fani – 14,5,…
Quyida ta’rifi keltirilgan sanalarni shakl bo‘ylab raqamlarni yozish orqali toping.
KROSSVORD yoy bo‘yicha o‘ngga: O‘. O‘zbekiston Respublikasi mustaqilligi e’lon qilingan yil. Z. “Vatan himoyachilari kuni” bayrami ilk marotaba nishonlangan sana. B. “Kamolot” YOIH ta’sis…
Malakka Malayziya mamlakatining qadimiy poytaxti. XIV-XV asrlarda hukmronlik qilgan shahzoda Mansurshoh arab savdogari bilan yaqindan do‘stlashib qoladi. Zukko savdogar shahzodaga “Nega bolalar to yurib ketgunlarigacha qo‘ldan tushmaydi?” degan savol bilan murojaat qiladi. Shunda savdogar unga quyidagi rivoyatni aytib…
Ayrim so‘zlar ta’rifi shakl aylanalaridagi shartli tasvirlarda berilgan.
1. Xalqaro olimpiada o‘yinlari vatani. 3. Olimpiada o‘yinlari chempioni, o‘zbek bokschisi. 5. Olimpiada o‘yinlari eng ko‘p bor o‘tkazilgan poytaxt. 6. Terma jamoa tarkibida ishtirok etishga tavsiya etilgan sportchi. 7.…
1. Amir Temur hukmronligi davrida mamlakatning asosiy bosh qonuni nimaga asoslangan?
A) Temur tuzuklariga B) Maslahat kengashi qarorlariga D) Shariat ahkomlariga E) Qadimgi qonunlarga
2. 1127-yilda Buxoroda qoraxoniylar xoqoni qurdirgan minoraning nomi:
A) Arslonxon minorasi B) Payg‘ambar shahri D) Kalta minor E)…
Bordir to‘rtta oyog‘i,
Lekin sira yurolmas.
Bitta oyog‘i sinsa,
U o‘rnida turolmas.
***
Mixning boshiga urar,
Yana kekkayib turar.
***
Bitta g‘orda beshta yo‘lak,
U bo‘ladi qishda kerak.
***
Boshqariladi yerdan,
Balandlarga uchadi.
Daraxt bo‘lmagan joyda,…
Sakrashda eng birinchi,
Tunda ham yo‘qdir tinchi.
Yeb to‘ymas, xo‘p ochofat,
Bedana suygan “ovqat”.
***
Qizil ko‘ylagi xol-xol,
Suygani gul va nihol.
Gul bargida jon saqlar,
Issiq kunlarni yoqlar.
Qo‘ng‘izlarning yulduzi
Topdim, budir...
***
Arilarning sultoni,
Biroz…
Hozirda biz uchun qadrli bo‘lgan, hatto ajralmas do‘stimiz, beminnat dastyorimizga aylangan kompyuterning tug‘ilgan kuni qachon ekanligini bilasizmi? Albatta, kompyuterning ham tug‘ilgan kuni bor. Elektron texnika, umuman informatika sohasida faoliyat yurituvchi ko‘plab soha vakillari har yili bu kunni alohida…
Ha, adashmadingiz. Dunyoda gapiruvchi qush, gapiruvchi hayvonlar ko‘p. Bu hozir hech kimni hayratga solmay ham qo‘ygan. Lekin gapiruvchi kutubxona borligiga ishonasizmi? Eng ajablanarlisi, bunday noyob maskan allaqaysi dong‘i ketgan chet davlatining “sehrli” shahrida emas, o‘zimizning yurtimizda joylashgan.…
Kompyuter klaviaturasiga qarab boshqa “do‘st”laridan sezilmas farqi bilan ajralib turadigan tugmalarni topib ko‘ring-chi. Ha, barakalla, zukko bolajonlar bu jumboqni bir zumda to‘g‘ri topdingiz: farq F va J tugmalari va ularda bo‘rtiq chiziqchalarning borligida.
Xo‘sh, nega shunday ekanligiga va…
Yaqinda amerikalik olimlar yuz nafar ko‘ngilli bolalar ishtirokida antiqa tadqiqot o‘tkazishdi. Maqsad, kimga qanday taom yoqishini aniqlash. Buning uchun tayyor maxsus taomlarni avvaliga suratga olib ishtirokchilarga tarqatishdi. O‘z qo‘lidagi rasmlarni obdan tomosha qilib bo‘lgan bolalarni haqiqiy taomlar yoniga…
Yurtimizda ajoyib go‘shalar, maskanlar talaygina. Xususan, bir-biridan chiroyli oshxonalarimizning ta’rifi hatto xorijiy mehmonlarimizni ham o‘ziga jalb qilmoqda.
Yaqinda internet sahifalarida katta shov-shuvga sabab bo‘lgan oshxona ham o‘z betakrorligi bilan hammani hayratga soldi. Qizig‘i, bu maskan haqiqiy…
Dunyoda antiqa hayvonot bog‘lari ko‘plab uchraydi. Ajablanarlisi, siz u yerda kutilmagan manzaralarga duch kelasiz: sher va mushukning bir qafasda yashashi, “uchar” maymunlar, qo‘rqinchli o‘rmon...
Sizga aytib o‘tmoqchi bo‘lgan mazkur hayvonot bog‘imiz esa barchasidan ajabtovur. Chilining…
1. Yig‘indisi 2 raqamdan iborat amalni toping:
A) (5: 5)+5 B) (5+5): 5 S) (5x5)x5 D) (5x5)-5
2. Yo‘lda ketayotgan bola har 20 metrda 1 tangadan topib oldi. Tangalari 35 ta bo‘lganida necha metr yurgan bo‘ladi?
A) 750 B) 200 S) 700 D) 350
3. Shirin o‘rama (rulet)ni 10 bo‘lakka bo‘lish uchun necha marta…
Qizil yonsa, qimirlamang...
Sariq yonsa, sabr qiling...
Yashil yonsa, yaxshi boring...
Topdingiz, bu svetoforning buyrug‘i. Agar bir zumgina svetofor o‘chib qolsa bormi, yo‘llar tirband, mashinalar harakati to‘xtagan, odamlar ishga, o‘qishga kech qolgan... Ko‘rdingizmi yo‘llar chetida, chorrahalarda…
Muzey – jamiyat, odamlar, san’at, madaniyat, narsa va buyumlar hatto oziq-ovqatlar haqida qadim va yangi tarix yashaydigan ajoyibxona. Odatda muzeyga kirishingiz bilan sizni ko‘hna xotiralar og‘ushiga oladi. Shubhasiz, ustozingiz ota-onangiz yordamida yurtimizdagi ko‘plab muzeylar tarixi haqida qiziqarli…
2016–2017 © “Gulxan” jurnali tahririyati. Barcha huquqlar himoyalangan. Saytdan ma’lumot olinganda manba ko‘rsatilishi shart.