Assalomu alaykum! “Gulxan” jurnali saytiga xush kelibsiz!
Saytimizda bir-biridan qiziqarli maqolalar, hikoyalar, ertaklar va she’rlarni o‘qishingiz mumkin. Turli fanlarga oid ma’lumotlar bilimlaringizni yanada boyitishga yordam beradi!
Bahodir do‘sti Olim bilan dars tayyorlab bo‘lib, uyiga xursand qaytib keldi-yu, mojaroning ustidan chiqib qoldi.
– Yo‘q, boshimni qotirma, bolam. Shundoq jannatday joyimni tashlab, biyday sahroga ko‘chmayman. Na bir tup daraxt bor u yerda, na oqar suv, – derdi buvisi boshini sarak-sarak qilib, – hademay mana bu nihollar ham gulga kiradi, shig‘il…
Aziz o‘quvchilar, yodingizda bo‘lsa, “Gulxan”ning 2017-yil 12-sonida taniqli adib, O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan jurnalist Erkin Malikovning tarjimai holi hamda foto-portretini bergan edik. Quyida adibning urush yillarida o‘tgan bolaligi haqida hikoya qiluvchi “Bolaligim ertaklari” qissasining 1-kitobidan parcha e’lon qilmoqdamiz. O‘ylaymizki,…
Yuliyeva MARKOVA
Tasviriy san’at darsidan yangi o‘qituvchi kelganiga ham ikki oydan oshdi. Har safar uyga vazifa berishi shunaqangi alam qiladiki, lekin chizishga majburmiz.
Bir kuni idishlarga – choynak, piyola, likopchalarga naqsh chizish darsini o‘tdik. Oq idishga chiroyli qilib chizilgan ko‘k, havorang gullar juda nafis edi. Bizga…
Maktabga ketayotganimda, yo‘l chekkasidagi oddiygina uy darvozasi yoniga qo‘yilgan eski yog‘och kursida bir kampir omonatgina o‘tirardi. Men baland ovozda unga salom berardim. Kampir serajin yuzlariga chiroyli tabassum yugurib, alik olardi. Kampirning ovozi shunday mehrli bo‘lardiki, vujudim shodlikka to‘lib ketardi. Bu notanish kampir bilan…
Shohrux va Dildora aka-singil. Ular bir oilada ulg‘ayishayotgan bo‘lsa-da, qiziqishlari, fe’l-atvori turlicha. Masalan, Dildora kitob o‘qishni yaxshi ko‘radi. Shohrux esa buning aksi – o‘yinga berilib, vaqtini bekor o‘tkazadi.
Bir kuni qog‘ozdan samolyot yasab, u yoq-bu yoqqa “g‘iz-g‘iz” uchirayotgan Shohruxga singlisi tanbeh berdi:
– Aka, men…
Farangiz atoqli yozuvchi Abdulla Qodiriyning “Moziyga qaytib ish ko‘rmak xayrli deydilar” degan qimmatli o‘gitini o‘ziga shior qilib olgan. Uning o‘qishni o‘rganib olganidan keyin ilk bor mutolaa qilgan kitobi ham tarixiy mavzuda bo‘lgan. Bu o‘zbek adibi Mirkarim Osimning dovyurak cho‘pon – Shiroq haqidagi hikoyasi edi. Yozuvchining tarixiy…
Aliya SHENGELBAYEVA
Kichkintoy Qosim otasining oldida yana ayb ish qilib, gunohkor bo‘lib qoldi – o‘zi qilgan gunoh ishni boshqa birovga to‘nkab, men emas, deb osongina qutulmoqchi bo‘ldi. Otasi bu gal ham indamadi. Qosimning topgan gapiga ishongan bo‘ldi. Ichida esa...o‘g‘lining ketma-ket yolg‘on gapirayotgani, aldab qutulib ketmoqchi…
Bir kuni Botir bilan Diyor baliq oviga bormoqchi bo‘lishdi. “Yo‘q, men borolmayman”, deyishiga qaramay Samandarni ham birga olib yo‘lga tushishdi. Tonggi shudring qo‘ngan chimzor xuddi marjondek tovlanar, Samandarning biroz tobi bo‘lmagani uchun salqin havo etini junjiktirardi.
– Namuncha shumshaymasang, – Samandarning tirsagidan turtdi Botir.
–…
Davomi. Boshi bu yerda
Kuz o‘tib qish kelganda To‘rtko‘z ancha ko‘zga tashlanib qoldi. Bolalar sovuqda muzlagan hovuzda sirpanar, goho hokkey o‘ynardi. Ana shunday paytlarda ular bilan yonma-yon yugurardi.
Abduvalining tushunib bo‘lmaydigan odatlari bor. Mazza qilib hokkey o‘ynayotganlarida mushugini ko‘tarib kelibdi.
– Abdurasul, kel…
Bolalar maktabdan qaytishdi.
– Oyi, bobom qanilar?
– Xonalarida.
Kamoliddin sumkasini oshxonada qoldirib, bobosining xonasi tomon yurdi. Jamoliddin akasining ketidan ergashdi.
Nevaralari kelganini bilgan Mahmud bobo bu yil maktabga chiqqan Jamoliddinni sinab ko‘rmoqchi bo‘ldi. Axir ularga odob-axloqdan qancha saboq berdi. Kattasining-ku ancha aqli…
Nusratjon ustozidan “Yosh hunarmand” tanlovi haqida eshitdi-yu, halovatini yo‘qotdi. Kimsan, mashhur kulolchi Sobir otaning nabirasi bo‘lsa-yu, tanlovda ishtirok etmasa, uyat bo‘ladi-ya. U tanlovda qatnashadigan bo‘ldi. Bobosi ikkovlari loy pishitishdi, hushtaklar yasab olovda quritishdi, rang berishdi. Tayyor hushtakchalarni avaylab qutiga, so‘ng…
– Eh, qaniydi daraxtdagi mana bu xurmolar o‘rnida shokoladlar osilib turgan bo‘lsaydi, – dedi Javohir daraxtdagi so‘nggi xurmolarni terib olayotgan buvisiga.
– Qip-qizil xayolparastsan-da, Javohir, hech zamonda shokolad ham daraxtda pisharkanmi, – kuldi akasi.
– Bu sirayam xayolparastlik emas, ukangni gapida jon bor Anvar. Dunyoda shunday daraxtlar…
– Bolam, g‘izillagancha do‘konga chiqib kelgin, tuz qolmapti, – dedi onasi.
Abdurasul onasidan pulni oldi-da, G‘aybulla toshning do‘koniga yugurdi.
– Pulni ehtiyot qil, – deb qichqirdi onasi uning ortidan.
Abdurasul Abdulla tog‘adan bir qadoq tuz olib uyga qaytayotgandi. Usta O‘rinboy buvaning eshigi tagida chiroyli bir kuchuk o‘ralashib yurganini…
– Jasur, o‘g‘lim, men uz-o-oqqa ishlagani ketyapman. Yangi yilda qaytaman. Senga u yerdan nima olib kelay? – so‘radi dadasi Jasurni bag‘riga bosib. Kutilmagan savoldan Jasur shoshib qoldi. Keyin ko‘zi hovli etagidagi yaproqlari shabadada chiroyli shovullab turgan mirzaterakka tushdi. “Menga mana shu terakdek baland, rostakam archa olib keling.…
(kichik badia)
Men tug‘ilganimda baxt yo‘rgaklab oldi. Ko‘zimni ochsam boshimda bir chiroyli, munis ayol parvona bo‘lyapti. U meni bag‘riga bosdi.
Farishtaday bir kampir meni beshikka belab alla aytdi:
– Buvisining erka bolasi,
Ko‘zining oqu-qorasi... – bu ovoz shu qadar yoqimli ediki ko‘zlarim yumilib uxlab qoldim.
Toy-toy qilib yurishga…
Ilya ILIN
(rus adibi)
Shahar madaniyat saroyida o‘tadigan archa bayramiga onam ikkita chipta sotib oldi. Qorbobo bilan qorqiz chanada uchib ketayotgan rasmli chiptalar juda chiroyli, yaltiroq.
– Yaqin o‘rtoqlaringdan birini bayram tomoshasiga taklif qil, – dedi onam. Mening yaqin do‘stlarim ikkita: Vitka bilan Jenka. Jenka bilan vaqtincha…
(hikoya)
– Mirfayz, boyadan beri chumolilarni yoningga yig‘ib olib, nima qilyapsan, – nabirasining yoniga keldi Saida buvi. – Uychani kimga yasading?
– Boya onam hovli supurayotib chumolilarning inini buzib yubordi. Ular qiynalmasin, deb chiroyli uycha yasadim. Don ham sepdim. Lekin chumolilar donga ham qaramay, o‘z inlariga talpinyapti.…
O‘qishdan kelsam uyga
Yugurishib o‘ynaydi.
To‘s-to‘polon qilishda,
Bir-biridan qolmaydi.
Dars qilsam miyovlashib,
Ruchka, daftarim tortar.
Kitob o‘qib o‘tirsam,
Tizzamga chiqib yotar.
Ona mushuk ba’zida,
Tutib kelar kalamush.
Uchta mitti mushukka,
Topilar ancha yumush.
Issiq pechka yonida,
Yotib olar kenjasi.
Barchasi to‘q…
(hikoya)
Sardor osmonni tomosha qilishni juda yaxshi ko‘radi. Qushlarning to‘p-to‘p, gohi guldasta, gohi bir qator bo‘lib uchishini zavq bilan tomosha qiladi. Rasm daftariga chizganlarining ko‘pi qushlarning surati... Bir kuni Sardor hovlida o‘ynab yurgandi. Shu payt kutilmaganda oyog‘i tagiga osmondan uch-to‘rtta yong‘oq tushdi. Hayron…
(hikoya)
Yodimda... bobom bolaligimda o‘zining oq tulporiga mingazib uzoq-uzoqlarga olib borar, bu tulpor ularga qadrli, ota merosligini bot-bot takrorlar edi.
Bobom otni shunchalik mehr bilan parvarishlar ediki, ko‘rgan kishining havasi kelardi. Kunlarning birida tulporning jilovidan tutib, birgalashib toqqa yo‘l oldik. Yo‘l yoqalab borar…
Davomi. Boshi bu yerda:
Tog‘dagi hodisa, Tog‘dagi hodisa, Tog‘dagi hodisa
Boshliq minora tepasidagi aloqa vositasidan soqchilar boshlig‘iga qo‘ng‘iroq qildi: – G‘arbiy sektorda kim postda turgan? Zudlik bilan mening oldimga yetib kelsin.
Oradan besh daqiqa o‘tgach, askar uning oldida g‘oz qotdi: – Oddiy askar Abdiyev bo‘yrug‘ingizga binoan…
(avar ertagi)
Kunlardan birida bir odam tuzoq qo‘yib, mittigina qushcha tutib olibdi. Qushcha odamga yolvoripti:
– Meni qo‘yib yubora qoling. Sizga nimayam yordamim tegardi. Agar qo‘yib yuborsangiz, sizga uchta foydali nasihat aytardim: bittasini hoziroq qo‘lingizda aytaman, qolgan ikkitasini qo‘yib yuborganingizdan keyin aytaman.
Odam rozi…
Nikolay VNUKOV
(hikoya)
Qiziq, ingliz tilini nega buncha qiyin qilib yaratishgan ekan-a? Oltinchi sinfda “Bu kitob”, “Bu sening kitobing”ga o‘xshash iboralarni o‘rganib, yodlab ko‘pincha “besh” baho olardim. Keyinchalik mavzular qiyinlashgani sari baholarim tushib keta boshladi. Sinfdoshlarim Yurka Blinov va Orka Kirikovlar ham menga o‘xshab…
Davomi. Boshi bu yerda:
Tog‘dagi hodisa, Tog‘dagi hodisa
Jamshid sal o‘ziga kelib asta ko‘zini ochdi. Bu odamni ko‘z qiri bilan kuzata boshladi. Ana konservani ochib yedi. Keyin unga qandaydir suyuqlik tomizdi. “Zahar!” – o‘yladi bola. O‘zini uxlaganga soldi. Nima qilish kerak?! Negadir, madori yo‘q. Kechadan beri hech narsa yemaganidan…
Nilufar katta tanaffusda maktab hovlisida o‘rtoqlari bilan biroz o‘ynadi.
Darsga qo‘ng‘iroq chalingach, sinfga kirib sal oldin partasi ustida qoldirib ketgan shoir Muhammad Yusufning she’rlar to‘plamini bir-bir varaqlar ekan, kitob orasidan uch varaq yirtib olinganligini ko‘rdi-yu, hozirgina shodon chaqnab turgan ko‘zlariga yosh qalqdi:
– Kitob...…
Mixail Zoshchenko
olaligimdan muzqaymoqni yaxshi ko‘raman. Ko‘chamizda muzqaymoq sotib yurishganda yegim kelganidan boshim aylanib ketardi. Opam Lelya ham muzqaymoqni mendan battar yaxshi ko‘rardi. Biz, katta bo‘lsak, kuniga uch-to‘rt martadan muzqaymoq yeymiz deb, orzu qilardik. Tomog‘imiz ko‘p og‘rigani uchun onam muzqaymoq yeyishni…
Dam olish kuni bo‘lgani uchun Qodirjon bog‘da ishlayotgan hasharchilarga “temir toychog‘i”da dastyorlik qildi. Uning bobosi viloyatdagi mashhur bog‘bonlardan. “Mirishkor” fermer xo‘jaligi rahbari. Bobosi bir vaqtlar agronom bo‘lib ishlagan. Keyin mana shu qirga suv chiqarib uzum navlari olib kelib ekkan. Bu bog‘da har yili tonnalab uzum…
Bir ariqdan toza, tiniq suv oqib kelib, bog‘-u rog‘larni sug‘orar, atrofdagi o‘simliklarga hayot baxsh etarkan. Ammo shu ko‘chada o‘ynaydigan bolalar unga har xil chiqindilarni tashlab iflos qilarkan. Bolalarning ishidan qattiq hafa bo‘lgan ariq Katta Ota ariqqa arz qilibdi. Ota ariq o‘g‘liga boshqa suv bermay qo‘yibdi. Shu suv yo‘lidagi daraxtlar,…
(Davomi. Boshi o‘tgan sonda)
Kechasi derazadan yulduzlarga qarab yotarkan, xo‘rligi keldi. Nimaga otasi bilan akasi unga ishonmaydi? Axir Rustam jo‘rasi o‘g‘ri emas-ku? Shu topda uydan chiqib, uzoq-uzoqlarga ketib qolgisi keldi. Qayoqqa borsa ekan? Bobosinikiga borsinmi? Topdi: xayoliga tog‘dagi chayla keldi. U yerga qo‘ylarini ham olib…
(hikoya)
Kuz kunlarining birida shaharning shovqin-suronli ko‘chalari, ko‘pqavatli uylari, dim havosidan zerikkan uch o‘rtoq atrofi o‘rmon bilan o‘ralgan Soyli qishlog‘idagi bir dehqon hovlisiga joylashishdi. Qishloqning fusunkor tabiati ularni o‘ziga maftun etgan edi.
Qishloq tog‘ yonbag‘rida joylashganligi bois, xushhavo, sersuv, ajib bir…
(hikoya)
Mening juda chiroyli xo‘rozim bor. Bo‘yni uzun. Bir quloch qanotini lop-lop qoqib: “qo‘-qari-qo‘-qu” deganida bo‘yni so‘roq belgisiga o‘xshab qiyshayib ketadi. Ovozi juda tiniq. Qichqirayotgan payti bo‘ynining rango-rang momiq patlari to‘lqin-to‘lqin bo‘lib tovlanadi. Biram chiroyli, biram chiroyli. Uning harakatlarini tomosha qilib…
Sardor jonivorlarni juda yaxshi ko‘radi. Shuning uchun bobosi uni tez-tez hayvonot bog‘iga olib boradi.
– Bobojon, Toshkent hayvonot bog‘i dunyodagi eng zo‘r hayvonot bog‘i bo‘lsa kerak-a? – so‘raydi Sardor ulkan ilonlar, dengiz mushugi, bahaybat fil, yalqov ayiqni miriqib tomosha qilarkan. – Hatto maymunlar ham bor-a? Yana ularning meni masxara…
Yaqinda Dilnozaning tug‘ilgan kuni. Dadasi odatda tug‘ilgan kunidan bir necha kun oldin Dilnozadan qanday sovg‘a xohlashini so‘raydi. Dadasining bu galgi savoliga Dilnoza:
– Rasmlari ko‘p ertak kitob, – dedi erkalanib.
– Qizalog‘im, sen kitob so‘rasang, kutubxona qurib berishim mumkin, faqat bu safar emas. Chunki tug‘ilgan kuningga hamkorlarim ham…
Mahallamizdagi bolalar Azamat akamni yaxshi ko‘rishadi. Shuning uchun ularni mahalla noziri etib tayinlanganini eshitib juda xursand bo‘lishdi. Azamat akam harbiyga ketishlaridan oldin va harbiy bilim yurtidan ta’tilga kelgan vaqtlarida ham bizga qiziq-qiziq voqealarni aytib berardi. Ayniqsa, o‘z boshidan o‘tkazgan bir voqea menga qattiq ta’sir…
May oyining oxirlari. Chimzordagi o‘yindan qaytgan Jamshid chorpoyada o‘tirgan bobosini ko‘rib, bag‘riga otildi:
– Qalaysan, chirog‘im?
– Yaxshi.
Bola erkalanib bobosining pinjiga tiqildi. Cholning kiyimidan jiydaningmi, qalampirmunchoqningmi hidi kelardi. Bobosi uning boshini siladi:
– Seni sog‘indim.
– Men ham.
Faqat bobosigina uni yaxshi…
Yaqin kunlarda o‘zbek bolalar adabiyotida katta bayram bo‘lishidan xabaringiz bormi?
Qanaqa bayram deysizmi? Hoshimjon Ro‘ziyevning bobosi, bolalarning katta yozuvchisi, hammamiz sevgan adib – O‘zbekiston xalq yozuvchisi Xudoyberdi To‘xtaboyev naq 85 yoshga to‘lyaptilar.
To‘yimga quruq bormay deb, To‘ybobo tinmay ijod qilyaptilar. Nashriyotlar ham…
Nigina bu yil 8-sinfni tamomladi. U har yili yozda oromgohlarga borar edi, ammo bu yil dadasi ruxsat bermadi. To‘g‘risini aytganda, dadasidan avval buvisi istamadi. Qiz bola muhim hunarlardan birini egallashi kerak emish. Shu sababli u o‘zi uchun boshqa rejalar tuza boshladi.
Maktab kutubxonasidan olgan kitoblarini almashtirgani borgan edi,…
Men yozgi ta’tilni intiqib kutdim. Chunki oyijonim oromgohga yo‘llanma sovg‘a qilgandi. Allaqachon kerakli narsalarni tayyorlab, sevimli kitoblarimni joylashtirib qo‘ygandim-da. Nihoyat o‘sha kun keldi. Biz, barcha dam oluvchilar avtobuslarga chiqib joylashdik. Ro‘paramga kelib o‘tirgan qizlar bizning mahallamizdan ekan. Nargiza va Dildora, deb…
Yoz kelib qir-adirlardagi maysalar quyosh-ning qaynoq taftidan sariq tusga kira boshlagan. Kunlar isib soylardagi toshlar qizigan. Mana, bir soatdan ortiq vaqt bo‘ldiki, tog‘lar bag‘ridagi ilon iziday cho‘zilib ketgan chang yo‘ldan eski UAZ balandlikka o‘rmalab bormoqda. Haydovchi qotmadan kelgan, jingalaksoch, bo‘ydor, serharakat Bahodir ismli…
Lyubov Voronkova
Grinka bilan Fedya shovul tergani adirga yo‘l olishdi. Vanya ham ular bilan birga ketdi.
– Mayli boraqol, – dedi buvisi. – Ko‘proq shovul olib kelsangiz, sho‘rva qilib beraman.
Hali o‘ti o‘rilmagan dala nihoyatda chiroyli edi. Hammayoq qizil, oq, havorang, sariq gullar bilan qoplangan.
Bolalar gullarga mahliyo bo‘lgancha…
Solihning qadrdon sinfdosh do‘sti Asadbek boshqa maktabga o‘tib ketdi. Faqat Asadbek bilan o‘ynab, faqat u bilan dars tayyorlab yurgan Solih bundan ancha dovdirab qoldi. Keyin partadoshi Kozim bilan o‘rtoq bo‘lishga qaror qildi. Kozim sinfdagi eng to‘polonchi, dangasa o‘quvchi edi. Avvaliga o‘rtoqlari, balki bu yaxshilikkadir, endi Kozim ham yaxshi…
Ayni peshin payti. Quyosh olov purkaydi. Anhorda cho‘milayotgan bolalarni aytmasa, yoshi kattalar salqin joylarni egallashgan. Samoda qushlar ko‘rinmaydi, Hayvon-u hasharotlar ham salqin, namchil yerdan panoh topishgan...
Yozning jazirama kunlarida buvim meni nigohlaridan qochirmaydilar.
– Issiqda yurma, oftob urib qo‘ymasin, bolam... Tag‘in sovuq…
Mixail Zoshchenko
Hikoya
Bolaligimda yer yumaloq shaklda ekanligini bilmaganman. Bir kuni menga buni qo‘shnim Styopka tushuntirdi:
– Yer yumaloq shaklda. Agar faqat to‘g‘riga yuraversang, butun yer sharini aylanib, qayerdan yurgan bo‘lsang, shu yerga qaytib kelasan.
– Ishonmayman, – dedim.
– Yaqinda men butun yer sharini aylanish…
Mashhur musavvir va ixtirochi adib Leonardo da Vinchi siz bolalarga ham ko‘plab ertaklar yozganidan xabardorsiz. Ushbu ertaklarda tabiat, jonivorlar va o‘simliklar, turli-tuman ish qurollari, buyumlar tilidan saxovat, sabr-toqat, ota-onalarning farzandiga mehri ulug‘lanadi. Yolg‘onchilik, maqtanchoqlik, manmanlik, hasadgo‘ylikning ayanchli…
Sardorning xotirasi yaxshi emas. Qancha harakat qilsa ham, she’rni to‘laligicha yodlab ololmaydi. Yo‘q, yodlaydi. Ammo doskaga chiqishi bilan hammasi esidan chiqib ketadi. Bu haqida o‘rtog‘iga aytgandi, o‘rtog‘i shunday maslahat berdi:
– Men yodlashning oson yo‘lini bilaman. She’rni daftarga uch-to‘rt marta ko‘chirib yozaman. Avval daftarga qarab…
E. B. Vlasova
Salliy kollejda tahsil oladi. Biroq uning ham boshqa tengqurlari kabi puli ko‘p emasdi. U o‘qiydigan kollej uyidan uzoq shaharda bo‘lganligi uchun ham tejab sarf-xarajat qilishiga to‘g‘ri kelardi. Shunday bo‘lsa-da, Salliy onasining yaqinlashib kelayotgan tug‘ilgan kuniga nima sovg‘a qilish haqida o‘ylayotgandi. Uning nazarida sovg‘a…
Ko‘klam keldi deguncha barcha qoramollarni, ya’ni podalarni tog‘ning yuqoriroq qismiga haydardik. O‘tloq, dara-kamarlarni, sayhonliklarni egallardik. Ko‘pincha ularni o‘sha yerlarda qoldirib, o‘zimiz Mirzaqo‘rg‘onga qaytib kelardik. Bir-ikki kundan so‘ng yana xabar olardik. Men sakkiz yoshga kirgan bo‘lsam-da, hali maktabda o‘qimasdim. Otamga…
Tongda qushlarning yoqimli chug‘ur-chug‘uri quloqqa chalindi. Akmal: – Voy uyimizga qushlar kirib qoptimi?! Shoshma, hozir senlarga ko‘rsatib qo‘yaman, – deb yostig‘i tagidan cho‘zma (rogatka)-sini olib, shoshib ayvonga chiqdi. Qarasa, shiftda bir juft qaldirg‘och tinmay parvoz qilardi. Biri qo‘yib biri tumshug‘ida loy tashib, uy qurishardi. Akmal…
Soatga qaragan Anvar, bugun ham darsga kech qolganini tushundi. Kechagina sinf rahbariga boshqa darsga kechikmaslikka so‘z bergandi. Aksiga olib, birinchi dars matematika. Ustozning o‘zi o‘tadi. Agar uxlab qolganini aytsa, ota-onasiga telefon qiladi yoki sinfdoshlarining oldida uyaltiradi. Bu vaziyatdan qutulish yo‘lini o‘ylagan Anvar, xayoliga…
Oxirgi dars tugab, tanaffusga qo‘ng‘iroq chalindi. Sinfda g‘ala-g‘ovur, shitir-shitir boshlandi. O‘quvchilar shosha-pisha narsalarini yig‘ishtirib, tashqariga oshiqdilar. Muallima Vazira opa jurnalni qo‘ltig‘iga qisib, endi o‘rnidan turgan ham ediki, orqa qatordan kimdir bor ovozda chinqirib yubordi.
– Ha, nima bo‘ldi? Tinchlikmi? – muallima…
Bahor fasli edi. Turnalar galasini daryo atrofiga kelib qo‘nganini eshitgan Obid quvonchi ichiga sig‘may o‘sha tomon yugurdi. U turnani faqat kinolarda ko‘rgan, hozirgisi esa go‘yo mo‘jiza bo‘lib tuyuldi. Obiddan boshqa tomoshabin bolalar ham bu qushlarga qiziqib uzoqdan qarab turishar edi. Nariroqda sinfdoshi Hasanga ko‘zi tushgan Obidning…
V. Dragunskiy
Yoshim to‘qqizdan oshib, 3-sinfni tugatayotgan bo‘lsam ham dars qilishning qanchalik muhimligini kechagina tushunib yetdim. O‘qishni yoqtirasanmi, yo‘qmi, buning farqi yo‘q, dangasalikni yig‘ishtirib qo‘yib, o‘qishing shart. Bu qonun! Ammo kecha darsimni qilishga ulgurmadim. Natijada shunaqangi kulgili ahvolga tushib qoldimki...
Uy…
Qishning izg‘irin kunlaridan biri edi. Ertalab onam:
– Lola qizim, tur, hovliga chiq, rosa qor yog‘ibdi, – deb uyg‘otdilar. Onamning ovozidagi zavqdan o‘rnimdan sakrab turdim. Qarasam, hammayoq oppoq qor. Unga tikilib ko‘zlarim qamashib ketdi. Nonushta qilayotganimda deraza tokchasiga ikkita oq kabutar kelib qo‘ndi, ular xuddi men bilan…
Oppoq osmondan o‘ynab-o‘ynab tushayotgan qorparcha yerga tezroq yetib borishga oshiqdi. Chunki uning qanday ekanligini ko‘rishga qiziqayotgan edi-da. Yerga yaqinlashar ekan, yon-atrofida do‘stlarini ko‘rib quvondi. Birovi oldinroq, birovi keyinroq uchib kelishyapti. Ular bu safarga chiqmaslaridan avvalroq qorbola haqida eshitishgan. Barchalari…
Yuliya Markova
Kechagina Anton Vertalyotov ixtirochi bo‘lmoqchi edi, o‘tgan kuni – haydovchi, bir hafta oldin esa tankchi bo‘lish orzusida edi. Ammo bugun shoir bo‘lishga qat’iy qaror qildi.
“Mix” nomli maktab devoriy gazetaning navbatdagi soni chiqdi. Bu gazeta iste’dodli bolalar haqida bo‘lib, gazetaning har bir sonida bolalar yozgan she’r…
Yaqinda poytaxt universitetlaridan birida o‘qishni tamomlab, maktabga yangi kelgan Orif muallimning: “Bolalar, bilasizmi, Toshkent teleminorasi dunyodagi o‘nta eng baland inshootdan biridir”, degan gapidan so‘ng, o‘quvchilar birdan “O‘-o‘-o‘”, deb yuborishdi. Faqat orqa partada o‘tirgan, sinfdoshlari bilan hadeb bahslashavergani uchun ular…
Ahmadjon bu yil oltinchi sinfda o‘qiyapti. U juda sergap va sho‘x bola. O‘qituvchilarining aytishicha, Ahmadjonning harbiy bilim yurtida o‘qiyotgan Rustam ismli akasi bor ekan. U maktabda juda a’lochi, zehnli, og‘ir-bosiq bola bo‘lgan ekan. Ukasi esa uning aksi. Xotirasi yaxshi bo‘lsa ham, uni keraksiz narsalarga ishlatadi. Qaysi sinfga yangi…
Do‘rmondagi “Ijod uyi” tomon yo‘l oldim. Har galgidek tanish bekatga kelib tushdim. Masofa unchalik olis emas, ikki chaqirimcha yayov yurish kerak. O‘tgan yili may oyida kelganimdagi go‘zal manzaralarni xayoldan o‘tkazib ikki yuz metrcha yurganimni bilaman, Qibray tarafdan “Yo‘ldan qoch!” deya chinqirganicha pishqirib poyezd kelayapti. Oldinda esa…
Abdulhay Nosirov juda bolajon ijodkor. Shundanmi, dilini zavqqa to‘ldirgan kuzatuvlarni goh she’r, goh hikoya tarzida sizga ilinadi. U kishining o‘nlab she’rlari qo‘shiq bo‘lgan. Hammamiz mazza qilib tinglaydigan “Men oftobning qiziman”, “Qizg‘aldoq” qo‘shiqlari muallifi ham Abdulhay aka bo‘ladilar.
Kuni kecha “O‘zbekiston” NMIUda yozuvchining eng…
Shu kunlarda respublikamiz bo‘ylab O‘zbekiston xalq shoiri Anvar Obidjonning 70 yillik to‘yi nishonlanmoqda. Qadrli o‘quvchilar, siz uning o‘nlab she’rlarini o‘quv darsliklaringiz orqali yod olgansiz, bir-biridan qiziq qissa, hikoyalarini sevimli gazeta va jurnallaringizda o‘qigansiz, bolalar uchun chop etilgan o‘nlab kitoblari maktab va oilaviy…
Fantastik hikoya
Bobur tarix fanini juda yaxshi ko‘radi. Yozgi ta’tilda u kutubxonadagi barcha tarixiy kitoblarni o‘qib chiqdi.
– O‘g‘lim, otlan, oying bilan seni Samarqand ziyoratiga olib boraman, – dedi dadasi, ta’til tugashi arafasida.
Samarqandga kelgach, mehmonxonaga joylashishdi. Bobur bilan oyisi tarixiy obidalarni tomosha qilib bo‘lgach…
Soat millari tungi 23: 30. Devorda osig‘liq kalendar negadir xomushgina bo‘lib “31-dekabr” sanasini ko‘rsatib turibdi. Komilalarning uyi bayramona bezatilgan. Katta xona o‘rtasida savlat to‘kib turgan archa tevaragida hamma parvona. Go‘yo butun dunyo bezaklari shu archa gardaniga osilgan – mitti sharchalar-u bejirim o‘yinchoqlar, turfa ranglarga…
Bu voqea o‘tgan yili yangi yil kuni sodir bo‘lgan edi. O‘sha kunni eslasam, haligacha uyalib ketaman. O‘zi ham tinib-tinchimagan bolaman-da. Rejalashtirgan ishim amalga oshmaguncha qo‘ymayman, biroq o‘xshata olmasam, ancha vaqtgacha o‘zimni koyib yuraman.
Hammasi boloxonani tozalagan kunimdan boshlandi. Oyimning topshirig‘i bilan anchadan beri hech…
Bolalar! Hamidulla Murodov nomi sizga yaxshi tanish. U kishining “G‘uncha”, “Gulxan” jurnallarida chop etilgan she’r, topishmoq, tezaytishlarini mazza qilib o‘qigansiz, yod olgansiz. Bu yil “O‘zbekiston” nashriyotida ijodkorning keyingi yillarda yozgan hikoyalari “Qaldirg‘ochlar qo‘shig‘i” nomi bilan chop etildi. Quyida ana shu kitobdan joy olgan…
Bolaligimda ota-onam meni juda yaxshi ko‘rar, doim sovg‘alar bilan siylardi. Balki bunga ko‘p kasal bo‘lganim sababdir. Chunki tomog‘im og‘risa, tepki bo‘lganimda, shamollasam ota-onam dori bilan birga darrov sovg‘a ham ko‘tarib kelardi.
Opam Lelya esa aksincha, deyarli kasal bo‘lmasdi. Shuning uchunmi unga uydagilar uncha e’tibor bermasdi.…
(Jurnal varianti)
Assalomu alaykum, men uchun aziz va qadrdon bo‘lib qoladigan o‘quvchi do‘stlarim! Ushbu dil maktubini sizlarga juda qadimiy maskan – To‘raqishloqda yashovchi jo‘rangiz Jo‘rabek yozmoqda. Men kechagina To‘raqishloqdagi o‘rta maktabning bilag‘onlar sinfi…
Hikoya
Ayasi Muborak opa kasalxonaga tushgandan beri Anvar xolasi bilan birga yashayapti. Xolasi Karima opa Anvarga xuddi onasi kabi mehribon. Ertalab uyg‘otadi. Nonushta tayyotlaydi, ichirib, maktabga kuzatadi. O‘zi esa kuniga kasalxonaga opasining yoniga qatnaydi.
Anvar dars tugagach, ilgarigiday ko‘cha-ko‘yda…
Shokir qovunchi desa, bobomni qishloqda hamma taniydi. Bobom uzoq yillardan buyon qo‘shnilarimiz Mashrab va Mamasiddiq amakilar bilan Chirchiq daryosi bo‘yidagi sayhonlikda qovun-tarvuz ekadi. Bobom yetishtirgan qovunlarning oldida Mashrab amakining qovunlari handalakday bo‘lib qoladi. Chunki polizimizdagi qovunlarning eng…
Sahroyi Kabirda bir qaroqchi yashar ekan. U o‘tgan umri davomida kishilarga faqat yomonlik qilgan ekan. Kunlarning birida qaroqchi tushida qora libosli kishini ko‘ribdi. U qaroqchiga:
– Bu odatingni tashlamasang, albatta, do‘zaxda yonasan, – debdi.
– Qanday qilib bu gunohlarimni yuvsam bo‘ladi? –…
It adashib qolgan edi. Bundan ikki hafta oldin u bir notanish yigitning ortidan ancha masofagacha ergashib bordi. Bu odam unga juda yoqib qolgandi. U do‘st bo‘lishni, u bilan birga yashashni, unga vafodor bo‘lishni juda istardi. It bu odamga xushomad qilgandek dumini likillatib qo‘ydi. Lekin yigit uni tepib yubordi.
U…
Erta tongda eshikdan kirib kelgan nabiralari Salima buvini mahkam quchoqlab oldi. Supachadagi xontaxta atrofida gurunglashib nonushta qilishdi. So‘ngra hovli etagidagi mo‘jaz boqqa chiqishdi. Xola bog‘ni juda yaxshi ko‘radi. Kichkinagina bo‘lsa ham sara mevali daraxtlar bor. Ularni rahmatli choli ekkan. Bog‘ni…
Sanobar bugun maktabdan kech qaytdi. Ustini apil-tapil almashtirib, oshxonaga chopdi. Uning oyisi oshxonada shoshib ovqat tayyorlayotgan edi.
– Oyijon, tezroq ovqat bering, qornim juda ochib ketdi, – dedi Sanobar.
Dildora opa esa:
– Qizim, ovqatim hali tayyor bo‘lmagandi. Non bilan tokchada turgan murabbodan yeya qol,…
Bu safargi suhbatimiz “Kim bo‘lsam ekan” mavzusida bo‘ldi. Sinfimiz qizlari shifokor bo‘lishdan boshlab, dizaynerlik kasbini maqtagancha gaplarini tugatishdi. Ularning balandparvoz gaplaridan o‘ylanib qoldim. Hammasi shifokor bo‘lib ketsa, qishlog‘imizda yangi ochilayotgan konserva zavodi, sut…
Bahorgi o‘quv ta’tilida Anvar bilan Akbarlarnikiga olis Jaloyir qishlog‘idan Ozodbek mehmon bo‘lib keldi. U o‘zi o‘qiyotgan maktabda shaxmat to‘garagi borligini, to‘garakda faol qatnashib, allaqachon sinfdoshlari orasida chempion bo‘lganligini zavq bilan gapirib berdi. Hatto maktab direktori…
O‘tgan yili yozgi ta’tilning ilk kunlari edi.
– Xo‘sh, o‘g‘lim, ta’tilda nima qilmoqchisan? – so‘radi nonushta paytida otasi Rustamjondan.
– Qo‘ylarga qarayman, – dedi Rustam.
– Bu kam, – dedi norozi ohangda otasi.
– Kitob o‘qiyman, televizor…
Aqlli himoya
Yoshi ulg‘ayib qolgan jang san’ati ustasi qaytib maydonga tushmaslikka qaror qildi. Biroq bir kuni yosh, manman polvon uni olishuvga chorladi. Usta bunga e’tibor bermay, jim o‘tiraverdi. Yosh jangchi endi uni masxaralashga, ajdodlarini haqoratlashga tushdi. Ammo bu ham natija bermadi.
Oxir-oqibat yosh…
Komil maktabda “Tabiatning yosh do‘stlari” guruhi sardori. U yozgi ta’tilda o‘rtoqlari bilan qishloqlari etagidan oqib o‘tadigan daryo sohiliga tez-tez chiqib, u yerdagi jonivorlarni o‘rganadi. Suratga oladi. Uning bobosi Turg‘un amaki usta ovchi. Hayvonlar, suv jonivorlari haqida juda ko‘p…
Madina endi 4-sinfda o‘qiydi. Lekin juda mahmadona. Hamma narsaga aralashaveradi. Mahalladagi ayollar, Karima opoqi nevarasini “qovurib” olgan, deb kulishadi. Bir kuni Hakima xola ko‘chasini supurayotgan ekan. Madina darvozalaridan chiqib bir zum unga qarab turdi-da, asta yoniga borib, salom berdi. Keyin:
– Opoqi,…
(sarguzasht qissa)[1]
Mening ismim Jahongir. Bu yil yettinchi sinfni tugatdim. Yozgi ta’til boshlanishi bilan ota-onam meni qishloqqa, xolamlarnikiga olib ketishdi. Qishloq ajoyib ekan: paxsa-devor va uylar, qo‘y-sigir haydagan bolalar-u turfa daraxtlar. Ajoyib manzara. Qiziq, avvallari bu haqida hech o‘ylab ko‘rmagan…
Poytaxtimizning Olmazor tumanidagi 165-maktabda tashkil qilingan “Qaldirg‘och” nomli sog‘lomlashtirish oromgohida 150 nafar o‘quvchi mazza qilib dam olmoqda. U yerda tashkil etilgan to‘garaklarda bolalar o‘zlari qiziqqan hunarlarni ham o‘rganishmoqda.
– Sog‘lomlashtirish oromgohimizda…
Oyqor tog‘ining kun chiqish tarafida – Ko‘kqo‘ton archazorlarining quyuq qismidagi uyada ona ayiq Qo‘ng‘ir va Paxmoqoy laqabli bolalari bilan yashar edi.
Kunlarning birida ona ayiq ov qilishni o‘rgatish uchun bolalarini Burgutqoyaga boshladi. Yo‘lda odam hidini sezib to‘xtadi. Bolalarini…
O‘n yoshli Alisher oxirgi paytlarda tez-tez kasal bo‘lib qolaverdi. Natijada maktab darslarini o‘zlashtirishda sinfdoshlaridan orqada qola boshladi.
Bir kuni ota-onasi o‘g‘lini shahardagi eng katta shifoxonaga olib bordi. Alisher har bir tibbiy ko‘rikdan o‘tar ekan, shifokorlarning sinchkov nigohlaridan,…
Navbatdagi ov mavsumida Bim uch yoshga to‘ldi, Ivan Ivanich uni o‘rmon bilan tanishtirdi. Bu ikkalasi uchun ham qiziq kechdi.
Ikki o‘rmon so‘qmog‘i tutashgan joyda yaylov yastanib yotardi, yo‘llar to‘rt tomonga ketgan. Ivan Ivanich yong‘oq shoxlari ichiga kirib oldi, atrofga va yuqoriga qaradi. Bim…
Elchini katta e’zoz bilan Oqsaroyga olib kirishdi. Ulkan ko‘shkli saroy darvozasidan kirib borar ekan, Klavixo bu shohona koshonaning har burchiga yosh boladek intiq boqar, o‘zgacha nur taralib turgan devorlarning mahobati va bejirim naqshlaridan ko‘zi qamashardi. Oyog‘i ostidagi marmarda mavjlanayotgan o‘z…
Ukam ikkimiz jonivor va qushlarni yaxshi ko‘ramiz. Bu xislat bizga bobomdan o‘tgan bo‘lsa kerak. Chunki bobomni uyi xuddi hayvonot bog‘iga o‘xshaydi. Bobom hovlisining etagida jonivor va qushlar uchun maxsus xonalar qurganlar. U yerda quyon, tipratikan, qo‘zichoq, buzoq, tovuq, kurka, kaptar va kaklik bor. Bobom har bir jonivor qanday o‘t yeydi,…
Uy vazifalarini bajarib bo‘lib, kitob-daftarlarini sumkaga joylagan Dilmurod sovqotganidan xona ichida bo‘lishiga qaramay paltosini kiyib oldi. Aksiga olib ko‘mir ham tugagan. Pechkani yoqishga o‘tin kerak. Uning xayolini bo‘lib akasi chaqirdi.
– Yur, o‘tin olib kelamiz.
Sovuq jon-jonidan o‘tgan Dilmurod, qayoqqa, deb so‘ramasdan ham akasiga…
(Voqeiy hikoya. Boshi o‘tgan sonda)
Tashqarida sharros yomg‘ir yog‘ar, momaqaldiroq guldiragida dara aks-sado qaytarardi. Ayniqsa, zulmatni bir zum yoritgan chaqmoq yorug‘idan butun atrof afsonaviy tus olardi. Yomg‘irni kuzatish uchun Ergash kamardan tashqariga chiqmoqchi bo‘lgan edi, yashin paytida panada o‘tirgan ma’qul, deb Elbek qo‘ymadi. Orada…
Nurbek velosipedi bor o‘rtoqlariga havas qilardi. Ular kim o‘zarga poyga qilishib, velosiped uchib yurishganda “Qachon mening ham velosipedim bo‘larkin?” deya yuragi orziqib, ortlaridan uzoq termulib qolardi.
Bir kuni kechki ovqatdan keyin yana otasiga xarxasha qildi:
– Hammaning velosipedi bor, faqat menda yo‘q. Tezroq olib bering.
– Xo‘p, olib…
– Dadasi, – dedi Kimyo opa xo‘jayinini ishga kuzatayotib, – o‘g‘lingizni etigi yirtilib qolibdi. Maktabga kiyib borishga oyog‘ida yo‘q.
– Yo‘g‘-e, yaqinda chet eldan bitta etik, bitta krassovka olib keldim-ku.
– Hayronman, yaxshisi o‘g‘lingizni o‘zi bilan gaplashing.
Rustam aka soatiga norozi ko‘z tashlab qo‘ydi-da, oshxonaga qaytdi. – Islomjon,…
Hikoya
Erta bahor edi. Biz suzib yurgan muz bo‘laklarini tomosha qilish uchun Aglaya bilan daryo bo‘yiga keldik. Suv yuzasida negadir mayda muz bo‘laklari ko‘p-u, kattalari kam edi.
Biz qirg‘oqdagi xoda ustiga o‘tirib olgancha ermak uchun pista chaqib, daryoni tomosha qila boshladik.
– Bugun negadir ulkan muz bo‘laklari ko‘rinmayapti, kecha juda…
Elnoraning ukasi Umarjon birinchi sinfni tugatyapti. Hamma fanlardan o‘qishi yaxshi-yu, ammo matematikadan hisob-kitobga zo‘r bo‘lsa ham masala tuzishga hech uquvi yo‘q-da. Mana, ta’til paytida berilgan o‘nta masaladan bittasini ham tuza olmadi. Ertaga esa o‘qituvchi hammadan uy vazifasini so‘raydi.
– Opajon, jon opajon, masalalarni tuzib bering,…
Sizga Feruza Jalilova nomi yaxshi tanish. Feruza opa faqat bolalar uchun ijod qiladi. Chunki u sizlarni juda-juda yaxshi ko‘radi. Bu mehr adibaning “O‘zbekiston” NMIUda chop etilgan “Mehr daraxti” kitobida yaqqol ko‘zga tashlanadi. Feruza opangiz qiziqarli ertak va hikoyalar orqali sizning murg‘ak qalbingizga ezgulik, saxiylik, mehnatsevarlik va…
Ergash ikkalamiz sakkizinchi sinfda o‘qiymiz. Yoshimiz teng. Ergash asli qishloqdan. U amakisinikidan maktabga qatnaydi. Amakisining hovlisi bizning hovlimizga yaqin. Ergashning otasi tog‘oldi Padang qishlog‘idagi maktabda boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi. Padang Boysun shahar markazidan piyoda yurganda bir soatlik masofadagi qishloq. Tog‘lar orasida…
Nonushtaga chiqqan Jamshid ota-onasining avzoyini ko‘rib hayron bo‘ldi. Ko‘rpachaga o‘tirar ekan ko‘zi bir dasta pulga tushdi.
Ertalab Norbibi opa o‘g‘lining o‘rin-ko‘rpasini yig‘ishtirayotib, yostiq tagidan anchagina pul topib olgan edi... Ayni vaqtda boshlanayotgan tergov shuning vajidan.
– Bu pullarni qayerdan olding? – so‘radi otasi unga g‘azab…
Ertalab Dilshod ayvonchada bobosi bilan nonushta qilib o‘tirgandi. Shu payt ochiq turgan derazadan ikkita qaldirg‘och uchib kirdi-da, tepalarida charx urib, aylana boshladi.
– Vo-oy, qaldirg‘och, – dedi Dilshod ularni qo‘li bilan ko‘rsatib.
– Qaldirg‘och bu – baxt timsoli. U kirgan xonadonda hamisha tinchlik, xotirjamlik bo‘ladi, – tushuntirdi…
Osmonda pag‘a-pag‘a bo‘lib suzayotgan bulutlar asta-sekin quyuqlashdi, ohistagina yomg‘ir tomchilay boshladi. Ozodbek osmonga qarab xo‘rsinib qo‘ydi. Go‘yoki samo ham unga hamdardlik bildirayotgandek edi. Oyisi xomush o‘tirgan o‘g‘lining boshini silab:
– O‘g‘lim, ertadan maktabga chiqsang ham bo‘ladi. Tengdoshlaringdan ancha orqada qolib ketding.…
2016–2017 © “Gulxan” jurnali tahririyati. Barcha huquqlar himoyalangan. Saytdan ma’lumot olinganda manba ko‘rsatilishi shart.
