Yodingizda bo‘lsa, jurnalimizning 2022-yil 6-sonida maktab o‘quvchilari uchun O‘zbekiston “Milliy tiklanish” demokratik partiyasi hamda respublika bolalar va o‘smirlar nashrlari hamkorligida “Yozgi ta’tilni milliy tiklanish bilan” loyihasi doirasida insholar tanlovini e’lon qilgan edik. O‘tgan vaqt mobaynida “Milliy tiklanish” demokratik partiyasining elektron manziliga 8 mingdan ortiq insholar kelib tushdi. Shulardan bir qismini “Gulxan”ning ijodiy xodimlari o‘qib chiqdi hamda eng yaxshi yozilgan insholarni belgilab, tanlovning saralash hay’ati a’zolariga topshirdi. Mavzular juda qiziq va dolzarb edi. Tanlov ishtirokchilari mavzuni yoritishda turli manbalardan foydalanishgan. Biz ko‘proq tanlovning asosiy sharti – mustaqil fikrlab yozilgan insholarga e’tibor qaratdik. Ayni kunlarda hay’at a’zolari g‘oliblarni aniqlashga bel bog‘lashgan. Biz esa saralash jarayonida eng yaxshi deb tanlangan insholardan ayrim parchalarni e’lon qilmoqdamiz.

Korrupsiya, seni yomon ko‘raman

Ma’naviyatimizning shakllanishida, hayotimizning yanada yaxshilanish yo‘lida to‘sqinlik ko‘rsatayotgan qabih illatlardan biri korrupsiyadir. Bugungi kunda butun dunyo hamjamiyatini tashvishga solgan bu illat azaldan jamiyat va davlat ravnaqiga to‘sqinlik qilib kelayotgan eng jirkanch omillardan biri.

Turk yozuvchisi Rashod Nuri Guntekinning “Choliqushi” asarida I jahon urushi davrlari aks ettirilgan. Aynan o‘sha davrda ham insoniyat orasida korrupsiya mavjud bo‘lganligini asar bosh qahramoni bo‘lmish Feridening muallimlik kasbiga erishish yo‘lida chekkan qiyinchiliklaridan anglab olish mumkin. Inson bir kasbni egallashida poraxo‘rlikning ustun bo‘li­shi ham korrupsiyaning asosiy qismi hisoblanadi. Bilamizki, shaxs, jami­yat hamda davlat tushunchalari o‘za­ro chambarchas bog‘liqdir. Shu sa­babli jamiyatning biror a’zosiga tasir qilgan illat, albatta, butun jamiyatga ham o‘z ta’sirini o‘tkazmay qolmaydi.

Korrupsiya illatiga qul bo‘lgan amaldorlar davlat, xalq ishonchini suiiste’mol qilib, o‘z manfaatlarini davlat manfaatlaridan ustun qo‘yadilar. Bu esa davlat siyosatining o‘sha amaldorlar boshqarayotgan bo‘g‘inida ish faoliyatining buzilishiga olib keladi hamda vatanga daxldorlik va kelajakka ishonch so‘nadi. Oliy o‘quv yurtlarida talabalardan pora olgan boshqaruvchilar harom yo‘l bilan topganlarini oilasida o‘z farzandlariga yedirayotganini tushunmaydi. Bunday oilada o‘sgan o‘g‘il-qizlar ertaga undan-da poraxo‘r bo‘lib o‘sadi. XX asr boshida Mahmudxo‘ja Behbudiy o‘zining “Padarkush” asarida: “Bizlarni xonavayron, bevatan va bandi qilgan tarbiyasizlik va jaholatdur”, – deb ta’kidlab o‘tganlar. Yosh avlodning ongini ham mana shunday jaholatga boshlovchi illatlar bilan zaharlash, ularning kelajagi uchun yomon ta’sir o‘tkazadi.

Yoqutxon QODIROVA,

Toshkent shahar Yunusobod tumani

274-maktab 11-sinf o‘quvchisi

 ***

Internet foydami yo zarar

“Internet” deb nomlanuvchi global tarmoq kundalik hayotimizning ajralmas bo‘lagiga aylanib ulgurgan. Ko‘cha-ko‘yda yurganimizda aksariyat yoshlarning qo‘li­da telefon ko‘ramiz. Ular telefondan mukkasidan ketib foydalanishadi. Ushbu tarmoqdan foyda­lanuvchilarning 10 %i unga qaram bo‘l­ganligi ilmiy jihatdan isbotlangan. Ularning uchdan bir qismi  Internetni uy, oziq-ovqat va suv kabi muhim, deb biladi. Janubiy Koreya, Xitoy va Tayvanda unga qaramlik allaqachon milliy muammoga aylangan.

Internet orqali ko‘plab tillarni o‘rgani­shimiz, qiziqarli ma’lumotlardan, dunyo yangiliklaridan xabardor bo‘lishimiz, chet eldagi qarindoshlarimiz bilan bema­lol bog‘lana olishimiz mumkin. Men “Google” tarmog‘ida ingliz tilida  ko‘plab IELTS materiallaridan foydalanaman, undan tashqari, ona tili va adabiyot fani o‘qi­tuvchisi Marhamat opa Almatova tuzgan test topshiriqlarini ishlab, yo‘l qo‘ygan xatolarimni Internet orqali tuzataman. “YouTube” tarmog‘ida onlayn ona tili ma’ruza darslarini kuzatib boraman. Ba’zida  elektron kitoblar o‘qib, dunyoqarashimni kengaytiraman.

Elmira ALYOROVA,

Toshkent viloyati Chinoz tumani

 32-maktab 10-sinf o‘quvchisi

***

Mening kutubxonam

Tug‘ilib o‘sgan zaminga hurmat oiladan boshlangani kabi kitobga bo‘lgan ijobiy munosabat, muhabbat ham oilada shakllanadi. Uydagi kitob javonida taxlanib turgan turli xildagi adabiyotlarni ota yoxud onamiz vaqti-vaqti bilan mutolaa qilayotganini ko‘rib, kitobning sehriga maftun bo‘lganimizni sezmay qolamiz. Bo‘sh vaqtimizni yangi adabiyot mutolaasi bilan o‘tkazish barobarida kitobdan tengsiz va cheksiz bilim olamiz. Bu esa dunyoqarashimizni kengaytiribgina qolmay, atrofda sodir bo‘layotgan voqeliklarga o‘zgacha ko‘z bilan qarashga, turli vaziyatlarda tegishlicha xulosa chiqarib, to‘g‘ri yo‘l tutishga o‘rgatadi.  Bobom ona tili va adabiyot o‘qituvchisi bo‘lganlar, uyimizda mo‘jazgina kutubxona bor. Men bobomni ko‘rmaganman, lekin u kishini fidoyi ustoz sifatida eslashadi. Biz – nabiralarining kitob bilan oshno bo‘lishimizni juda-juda xohlagan bo‘lsalar kerak, deb o‘ylab qolaman.

Mening kutubxonam – mening nurxo­nam. U yerda men cheksiz ummonlar osha suzishim, koinotlar  aro parvoz qilishim, bir gal o‘tmishga sayohat qilsam, boshqa safar kelajak ajoyibotlaridan bahramand bo‘lishim mumkin. Yoz chillasida qahraton qish haroratini his qilishim mumkin.

Televizorda xorij davlatlaridagi qulay sharoitga ega, boy kutubxonalarni ko‘rib, bizda, hatto chekka qishloqlarda ham shunday kutubxonalar bo‘lsa edi, deb orzu qilaman. Yana bir kichik orzumni aytsam, “Sohibjamol va Maxluq” multfilmidagi Maxluq Bellni taklif qilgan kutubxonaga tushib qolishni juda-juda xohlar edim.

Yulduzxon MIRZAYEVA,

Xorazm viloyati Bog‘ot tumani 3-AFCHO‘IM

9-sinf o‘quvchisi

***

Korrupsiya, seni yomon ko‘raman

Korrupsiyaga  aloqador, unga  qo‘l  ur­gan  odam  qonunni buzishdan  tashqa­ri,  o‘zining  kimligini,  e’tiqodini,  ma’navi­ya­tini  qay darajada  ekanini  oshkor  qila­di.  Bunday odam, nafaqat,  moliyaviy  ziyon-zahmat  yetkazadi,  balki  davlatni  behurmat  qilib,  obro‘sini  to‘kadi,  unga  non-tuz  berib  katta  qilgan,  ilm-u hunar, obro‘  va  mansab  bergan  el-yurtning  yuziga  oyoq  qo‘yadi.  Oliy o‘quv yurtida  talabadan yo uning ota-onasi pora olgan dekan hamda  boshqa  mansabdor  shaxs uchun  iymon,  vijdon, insoniylik  degan  tuyg‘ular  bo‘lmaydi. Ular noto‘g‘ri yo‘lga  kirganlarini  va  kun  kelib jazolanishlari  muqarrarligini  hali  anglab  yetishmagan, afsuski.

Dunyoda  rivojlanish  va  taraqqiyot  yo‘lini  tanlagan  har  bir  davlat  korrupsiya, ta’magirlik, poraxo‘rlik  kabi  salbiy  illatlarga  qarshi  murosasiz  kurash  olib  boradi.  Aks  holda,  bunday  jirkanch  illatlarning  tomir  otishiga  yo‘l  berilsa,  o‘sha  joyda  taraqqiyot  va  rivojlanish  boy  beriladi. Shuning uchun  biz  mustaqil  o‘lkamiz bo‘lmish  O‘zbekistonning  rivojlanishi  va  taraqqiy  topishiga  ko‘maklashishimiz  lozim.  Korrupsiya  va  boshqa   illatlarni  tag-tomiri bilan yulib tashlashimiz  darkor.

Bugungi  kunda  ham  Prezidentimiz  biz  yoshlarga  ishonch  bildirganlar.  Biz  u  kishining  ishonchlarini  oqlashimiz  shart  va  zarur.  Avvalo, biz  hozirdanoq  o‘qib-uqib,  chuqur  bilimga  ega  bo‘lishimiz  lozim.  Aql-idrokimizni ishga  solib,  faqat  ezgulik sari  intilsakkina, korrupsiya,  poraxo‘rlik, ta’magirlikni  yo‘limizdan  olib  tashlashimiz  mumkin. Kelajak yoshlar  qo‘lida  ekan,   demak, biz kelajak  poydevorini  birgalikda ezgu niyatlar bilan, qo‘lni qo‘lga  berib mustahkam  quramiz.

Kumush KAMOLOVA,

 Buxoro viloyati Kogon tumani

21-maktab 9-sinf o‘quvchisi

***

Internet foydami yo zarar

Internet bu – bitmas tuganmas manba, ma’lumot, bilim olish uchun qulay vositadir. Hozirgi zamonda internetdan xohlagan ma’lumotni topishingiz mumkin. Odamlar bir-biridan minglab kilometr uzoqlikda  bo‘lsalar ham  muammosiz muloqot qilishlari mumkin. Biroq internetning zarari ham yetarlicha. Internetdan foydalanuvchilarning qariyb 10 foizi uni uy, oziq-ovqat  va suv kabi muhim, deb biladi. Internetga muk tushib  uzluksiz foydalanish o‘smir mushak skelet tizimiga salbiy ta’sir qiladi. Kompyuterdan chiqayotgan nur ham ko‘zlarimizga anchagina zarar yetkazishi mumkin.

Yoshlar kattalarga qaraganda inter­net­dan ko‘proq foydalanadi. Aksariyat o‘smir­lar  ko‘p vaqtlarini  internetga sarflaydilar. Butun dunyo tarmog‘i bolaning ruhiyatiga zarar yetkazishi mumkin bo‘lgan ma’lumot­larga to‘la. Bundan tashqari, doimiy ra­vishda virtual olamda bo‘lish bolalarning  dunyoqarashini  o‘zgartiradi va odamlar bilan muloqot qilish qobiliyatini yo‘qotadi.

Gulxayo OLIMJONOVA,

Namangan viloyati Davlatobod tumani

58-maktab 7-sinf o‘quvchisi

***

Mening kutubxonam

Uyimizda rahmatli buvijonimdan qol­­gan kutubxona bor. Buvijonim kitob­larni xuddi kutubxonadagidek qilib: “Ja­hon adabiyoti”, “Bolalar adabiyoti”, “Mumtoz adabiyot”, “Rus adabiyoti” deb bo‘limlarga ajratib qo‘yganlar. Dadajonim bu kitoblarni onamdan yodgorlik, deb avaylaydilar, ko‘p vaqtlarini shu xonada o‘tkazib, tinimsiz kitob o‘qiydilar. Qo‘ni-qo‘shni, qarindoshlardan kimdir kitob so‘rab chiqsa, qora charm jildli umumiy daftarga ism-familiyasini, kitob nomini yozdirib “Oldim, o‘n kun(yo o‘n besh kun)da o‘qib qaytarib olib kelaman”, deb qo‘l qo‘ydirib oladilar.

Bir kuni tog‘am kelin tushirgan edilar. Oradan uch-to‘rt hafta o‘tgach ular­ni­kida qandaydir yig‘in bo‘ldi. Kelinoyim dasturxonlar yoziladigan turli o‘lchamdagi xontaxtalarni tenglashtirish uchun ular­ning oyoqlari ostiga kitoblar qo‘ygan ekan, otamning jahllari chiqib ketib: – Ota-bobolarimiz qahatchilik payt­lari nosfurushlar yalinib kelganda ham, gu­gurtning bahosi osmonda bo‘lgan chog‘lari tutantiriqqa so‘raganlarida, evaziga mana buncha pul beramiz deyishganda ham bu kitoblarni bermaganlar. Har ko‘rganlarida peshonasiga surtib, tavof  qiladigan  bu ta­bar­ruk kitoblarni oyoq ostiga qo‘ysangiz nonko‘rlik bo‘ladi-ku, – deya qattiq koyigan edilar.

Darsdan so‘ng tezroq uyimga, kutub­xo­namga oshiqaman, ba’zida sinfdosh do‘st­la­rimni ham uy kutubxonamizga chorlayman. O‘zim o‘qigan, tahlil qilgan, dunyoqarashimni o‘zgartirgan kitoblarni o‘qishga da’vat etaman. Do‘stlarimni ham kitob sotib olishga, kichkina bo‘lsa-da uy kutubxonasi tashkil etishga undayman. Ona tili va adabiyot fani o‘qituvchimiz har yili yozgi ta’tilda o‘qiladigan kitoblar ro‘yxatini yozdiradilar. Shunda kutubxonamdagi ki­toblarni bir ko‘zdan kechiraman, ro‘yxat­da yo‘qlarini dadamga aytsam og‘rinmay olib beradilar. Uyda ota-onam kitobxon, men ham ularga ergashaman. Lekin ba’zi do‘stlarimga achinaman, kitob o‘qishga emas, har xil telefonga qiziqishadi, sayt­larga kirib turli o‘yinlar o‘ynashadi, o‘qigan  kitoblarimdan gapirsam masxara qilishadi. Eng so‘nggi urfdagi telefonlarini ko‘rsatishib maqtanishadi. Bu balki ular uchun yaxshidir. Lekin men o‘zim uchun kitoblar yig‘ib, butun bir olamni kashf qilgandekman. Kitoblarim, kutubxonam haqida dilimdagi so‘zlarimni yon daf­tarimga yozib qo‘yganman.

Sevinch Temirova,

Buxoro shahar 16-umumiy o‘rta ta’lim maktabi 11-sinf o‘quvchisi