Bo‘lib turinglar sergak,

Yozdim sizga bir ertak.

Yolg‘on emas – bo‘lgan gap.

Kimki ololsa payqab,

O‘shanga soz maslahat:

Esda tutsin hamma vaqt

Tozalikning foydasin.

Ba’zi bir qoidasin

Shu ertakda batamom,

Bir-bir ta’rif etaman.

Og‘aynilar, balki siz

Eshmatvoyni tanirsiz,

O‘qiydi uchinchida,

U bir hafta ichida –

Darsga boradi uch kun.

Qolgan kunlar ne uchun –

Borolmaydi maktabga,

Qolmasmi yomon gapga?

O‘sha Eshmatvoy salga

Yo‘liqadi kasalga.

Ahvol shunaqa chatoq,

Achinar har bir o‘rtoq.

Kasallikka ne sabab?

Sababin o‘ylab-o‘ylab,

Aniqlab bilib oldim.

Bildim-u, hayron qoldim.

Mayli, hozir Eshmatni

Yozmay turamiz bir oz.

O‘tkazmasdan fursatni

Sababin tekshirish soz.

Umivalnikda bir kun

Poroshok, cho‘tka, sovun –

Uchov suhbat qilishdi,

Voy-bo‘, rosa qizishdi.

Hidin sochib har tomon,

O‘tirardi sovunxon.

Har yon nazar tashladi,

Shunday deb so‘z boshladi:

– Sizga aytsam rostini,

Gapimning asosini,

Ancha go‘zaldir husnim,

Qarang, qip-qizil tusim.

Qani, menga siz ayting,

Bormi birorta aybim?

Chindir aytgan har so‘zim,

Asl narsaman o‘zim.

Ishqorim bor, yog‘im bor,

Bundan barcha xabardor.

Dushmaniman kir-chirning,

Gap uzaysa kechiring.

Tozalik – fikr-u yodim,

Atirsovundir otim.

Xizmatimga yarasha

Odamlar deydi: “Yasha!”

Men kerakman har kuni,

Yaxshi bilasiz buni.

Eshmat yetmas qadrimga,

Arzimni aytay kimga?

Qolib ketdim chang bosib,

Bu ish kimga munosib,

Eshmatni bir ko‘rsangiz,

Arzir undan kulsangiz.

Ovqat yesa erta-kech,

Eshmat qo‘lin yuvmas hech!

Ko‘ring, qanday yomon gap!

Bunga bo‘larmi chidab?

Tozadan kir joyi ko‘p,

Kirda bor talay mikrob.

Yaxshilab ko‘pirtirib,

Yuzi, qo‘liga surib,

Yuvib yursa bo‘lardi,

Undan ko‘nglim to‘lardi.

Sovunxon xo‘p ko‘pirdi,

So‘zlab bo‘lgach o‘tirdi.

Gapni tinglab, tish cho‘tka

O‘rnidan turdi tikka.

Soqolin silab, tarab,

Sovunxonga bir qarab

“O‘xo‘-o‘xo‘” yo‘talgach,

Qaddin yana ko‘targach,

Bir ozgina kerishdi

Keyin so‘zga kirishdi:

– Fabrikada men uchun

Do‘stlar sarflar o‘z kuchin.

Meni qilishdi tayyor,

Yashiklar keldi qator.

Shunda sevinib ketib,

Kattasiga lip etib

Tushdim-da, yotib oldim,

Yashikda jo‘nab qoldim.

Mashinalarda  yeldim,

Aptekalarga keldim.

Mendagi manov qillar

Juda yaxshi ish qilar,

Tish va milkning kir-chirin

Sira qoldirmay barin,

Tozalab qo‘yar rosa,

Tozalik qanday soz-a!

Eshmatvoyga hayronman,

Tish pasta va men bilan

Tish yuvmaydi uch oylab!

Bizlar yurardik poylab

Uning tish yuvishini.

Eshmatning yurishini

Shu kunlarda bir qarang,

Ko‘rsangiz deysiz: “Attang!”

Qanday nodon bola u?

Bizlar shundoq foyda-ku!

Mana uch kundan buyon

Tishi og‘riydi yomon.

Yaxshi tutmas o‘zini

Bizning Eshmat har nafas.

Ota-ona so‘zini

Sira quloqqa olmas.

So‘zin tugatgach cho‘tka,

Tish pasta ham bir chetda

Cho‘tka so‘zin ma’qullab,

Ohista boshladi gap:

– Bo‘lsam-da ancha sodda,

Menda bor turli modda.

Men bilan tish yuvilsa,

Hidlanmas og‘iz sira.

Tish sadafday yarqirar,

Og‘izga maza kirar.

Uchovi uch tarafda

Bir martadan so‘zlashdi.

Eshmatvoyga har gapda

Yaxshilikni ko‘zlashdi.

Tish pasta, sovun, cho‘tka

Hikoyasin bir chetga

Endi yig‘ishtiramiz,

Eshmatdan gapiramiz.

Eshmat bir kun ertalab,

Bitta-bitta qadamlab,

Lunjiga ro‘mol boylab,

Sekin-sekin “Voy-voy”lab,

Onasi bilan birga

Yetib keldi doktorga.

Eshmat eshikni ochgach:

– Kirsam maylimi?” – dedi

Oq xalatli shifokor:

– “Keling-keling!” – der edi.

Ichkari kirdi Eshmat,

Keyin boshlandi suhbat.

– Tishingizni, ukajon,

Yuvganmisiz hech qachon?

Voy, yaxshi ish qilmabsiz,

Tishni hech tish qilmabsiz,

Pasta bilan cho‘tkalab,

Kechqurun-u ertalab

Yuvish bo‘lsin qoida,

Sizga bu faqat foyda!

Bo‘yningizga qarang bir,

Shuncha ham bo‘larmi kir!

Tushsangiz agar hammom,

Bo‘larsiz doim sog‘lom.

Ko‘pirtirib sovunni

Yuz va qo‘lni har kuni

Yuvish kerak erinmay! –

Deb berdi u maslahat.

Qizardi lavlagiday

Bu so‘zdan bizning Eshmat.

Eshmatni ko‘rdim kecha,

Endi ishlar boshqacha.

Har kuni turib erta

Gilam yozilgan yerda

Xo‘p zaryadka qiladi.

Uni ko‘rib qolsangiz

Havasingiz keladi,

Arzir o‘rnak olsangiz.

                                      1957-yil

Po‘lat MO‘MIN,

O‘zbekiston xalq shoiri