Siz ham ba’zida maktabga bormaslik, vazifalarni bajarmaslik, uy­dagi yumush­larga yor­damlashmaslikni, uning o‘r­­niga turli telefon va kompyuter o‘yinlarini o‘ynab vaqt o‘t­ka­zishni is­tab qo­lasizmi? Unda siz jurnalimizning bu galgi soni uchun tanlangan asar qahramoni Abrorjonga o‘xshab ke­tar ekansiz. Lekin siz Abrorjonga qaraganda ancha aqlliroqsiz, chun­ki siz darslaringizni o‘z vaqtida qil­asiz, ki­tob­larni va “Gulxan”ni sevib mutolaa qilasiz. Jajji qahramonimiz esa juda to‘polonchi, kompyuter o‘yinlariga mukkasidan ketgani haqida gapirmasak ham bo‘ladi. U  kun bo‘yi kompyuterdan ko‘z uz­mas­likni, ustozlari va ota-onasi dakki bermasligini  xohlardi. Buni qarangki, bir kuni Abrorjonning orzusi amalga oshib, o‘zi istagandek g‘aroyib mamlakatga borib qoldi.

Mana shun­day qi­ziq vo­qealar bilan bosh­­la­nuv­chi “Mumkiniston mam­la­katiga sa­yo­hat” asa­­ri mu­al­­­lifi Tozagul Ju­manova 1988-yil 30-sen­tya­br­da Sa­m­ar­­qand vi­­­­lo­­­ya­­ti  Paya­riq tu­manida ta­val­­­lud top­gan. Ilk kitobi 2021-yil O‘zbekiston Yo­zuv­chi­lar uyush­ma­si “Ijod”  fondi to­­mo­nidan “Birinchi ki­tobim” loyihasi doirasida “Baxt kaliti” nomi bil­an chop eti­lgan. Asarlari ing­liz, serb, hind til­lari­ga tar­ji­ma qilingan. Bolalar uchun 10 dan ortiq kitoblari nashrdan chiqqan. Shuningdek, “Zabarjad Media” nash­­ri­­yo­ti to­mo­ni­dan chop etilayotgan  tur­li mav­­zu­dagi she’r­lar, to­pish­moqlar, ma­qol­­lar, tez ay­tish­lar  jam­langan 100 ta ki­tobdan ibo­rat to‘plamdan u­ning kitoblari ham joy olgan.

“Mumkiniston mamla­ka­ti­ga sayohat” kitobi 2023-yil yozilgan bo‘lib, shu yilning o‘zida “Yangi asr avlodi” nashriyoti tomonidan chop etilgan. Asar bir-bi­ridan rang-barang va ibratli voqealarga boy. Kitobni o‘qir ekansiz, voqealar rivojiga yanada qiziqib ketaverasiz. Bir tomondan Abrorning o‘rnida bo‘lib qolishni istashingiz mumkin. Axir kim ham orzusidagi joyda yashashni xohlamaydi?!

Keling, Abrorning “Mumkiniston mamlakatiga sayohat”i bilan tanishishdan oldin bosh qahramonimizni yaqindan bilib olamiz. U juda sho‘x, tekkanga tegib, tegmaganga tosh otadigan to‘polonchi bola. Maktabda sinfdoshlari undan juda hayiqadi, ko‘cha-ko‘ydagi bolalar esa uni uzoqdan ko‘rishi bilan uyi tomon qochadi. Darsda maktab direktori savol bersa, eshitmaydigan darajada telefondagi o‘yinga berilib ketadi. Uyda esa o‘zini tobi yo‘qday ko‘rsatib, xonasidan chiqmay kompyuter o‘ynaydi. Lekin onasi Abrorning uy ishlarida biroz yordam berishini, uka va singlisiga g‘amxo‘rlik qilishini juda istaydi. Uylarni saranjomlash, ovqat qilish, kir-chirlarga qarash, umuman hamma yumush ishdan charchab keladigan Zebo opaning zimmasiga tushgan.

Hamma qiziqarli voqealar onasi Abrorjonni non olib kelishga chiqarib yuborgan kunidan boshlanadi. “Mumkiniston mamlakati”ga tushib qolishiga uning “qilma degan ishni qiladigan” odati sabab bo‘ladi. Bu mamlakat u kabi bolalarga to‘la edi. Bolalar kun bo‘yi kompyuterda istagan o‘yinlarini o‘ynashar, qorinlari ochganida nima yeyishni istashsa, o‘sha narsa bir necha soniyada muhayyo bo‘­lardi. Ularning kun tartibi faqat o‘yin o‘ynash, ko‘ngillari tusagan taomni yeyish va uxlashdan iborat edi. Abrorjon ham xuddi ulardek yashay boshlaydi, bir bola bilan yaqindan tanishadi. Dastlab, hammasi ko‘ngildagidek edi, biroq Abror uyini, oila a’zolarini, maktabini sog‘ina boshlaydi. Ortga qaytishning iloji yo‘qligini bilgach, imkon qidirib yo‘lga tushadi. Ana shunda sarguzashtining ya­na­da qiziq qis­mi bosh­lanadi.

Bolalar sayohatlari davomida alla bilmas ona bilan tanishadi, o‘zlari avval chiqindi qutisiga emas, ko‘cha-ko‘yga otib yuborgan chiqindilarining huju­miga duch kelishadi, bilag‘onligi bilan Ona bolarining hurmatiga sazovor bo‘lishadi, ismsiz bolalar bilan suhbatlashishadi, tanklar jangini ko‘rishadi. Shu kabi aqlbovar qilmas voqealarga duch kelishar ekan, bolalar o‘zlari qilgan xatolarni tushunishadi va ko‘p narsaning qadriga yeta boshlashadi. Asarni o‘qir ekansiz, siz ham Abrorjon va uning do‘sti kabi o‘z harakatlaringiz va odatlaringizni tahlil qila boshlaysiz. “Birni ko‘rib fikr qil, birni ko‘rib shukr qil”, degan naql to‘g‘riligiga amin bo‘lasiz. Shu bilan birga, o‘zingizni xuddi ularning uchinchi sherigi kabi tasavvur qilasiz, bolalar bilan birga ortga qaytish yo‘lini izlaysiz. Nega deysizmi? Chunki asar boshida yomon xulqi bilan namoyon bo‘lgan Abrorjon vo­qea­lar so‘ng­giga qadar juda o‘zgaradi. Siz hattoki hayotda u kabi do‘stingiz bo‘lishini istab qolishingiz ham mumkin.

Nima deb o‘ylaysiz, do‘stingiz ortga yo‘lni topa oladimi? Ular bilan barcha sarguzashtlarni bir­ga­likda bosh­dan ke­chirishga tay­yormisiz? Un­da ki­­tob mu­­to­la­asiga sho­shiling. Quyida be­ril­­gan savol­larga javob topishni va bizning telegramdagi @GulxanBilimdon manziliga yuborishni ham unutmang. Savollarga eng to‘g‘ri va tez javob yuborgan kitobxonlarni ajoyib sovg‘alar kutib turibdi. 

Savollar:

1. Abrorjon qanday qilib Mumkiniston mamlakatiga kelib qoladi?

2.  Abrorjon katta bo‘lsa kim bo‘lmoqchi edi?

3. Abrorjon Mumkiniston mamlakatida tanish­gan birinchi bola kim edi?

4.  Abrorjon kimga alla aytib beradi?

5.  Bolalar  chiqindilardan  qanday qu­til­i­shadi?

6. Moviy qush nega bolalarga yordam beradi?

7.  Abrorjon uchratgan qo‘ng‘ir sochli qizaloq va u­ning a­kasi haqida qanday fikrdasiz?

Shahribonu RAHMATOVA