Yerda shamol o‘rmalar,

Ko‘kda uchar turnalar.

Qir-adir-u, dala-dasht,

Kamalakday turlanar,

To‘ymaydi boqib ko‘zim,

Xush kel, bahor, Navro‘zim!

Qishni yengib chiqqan gul,

Hayot darsin uqqan gul.

Men bilaman, biz uchun

Seni quyosh tuqqan, gul!

Boychechagim – boy ro‘zim,

Xush kel, bahor,

Yumaloq Yer shari yoyar qulochin –

Koinot yuragi, insonning hoki.

Zulmat to‘solmagay tinchlik quyoshin,

Toki bardavomdir inson idroki.

Ig‘volar olovin purkaydi ro‘yo,

Qo‘zg‘aydi so‘ngan o‘t asoratini.

Barqaror bo‘lardi yuqtirsa dunyo,

Jahongir Temurning jasoratini.

Jasorat bilakda bo‘lmaydi

“Do‘stlik” ordeni sohibi Haydar Muhammad nomi xalqimizga tanish. Kattalar u kishining qator dramalari yoki hofizlar ijrosidagi o‘nlab mashhur qo‘shiqlarini, bolalar esa “Baxti erkatoy”, “Taka-taka shumtaka”, “Toychog‘im” singari yuzdan ortiq bolalar qo‘shiqlari orqali biladilar. Ularni maktabdagi bayramlarda mazza qilib ijro etadilar. Ha, iste’dodli ijodkor Haydar Muhammad nafaqat

Palagi toza bola

Shod bola, shodon bola,

Yuzlari shirmon bola,

Qalbi keng jahon bola,

Xush kelding, qulluq, bola!

Hur tanda ungan qonsan,

Sog‘ tanda ungan jonsan,

Pok vijdon, but imonsan,

Qadami qutlug‘ bola!

Alpomish kelbatlisan,

Termiziy zuryodisan,

Yomg‘ir

Derazam asta chertib,

Yomg‘ir yog‘ar shivalab.

Bog‘-dalani yashnatib,

Tabiatni erkalab.

O‘zgachadir bu yomg‘ir,

Unda ko‘klam bo‘yi bor.

Zaminning uyg‘onishi,

Maysalarning kuyi bor.

Mayli, yog‘aver yomg‘ir,

Bo‘yoqlaring ko‘k bo‘lsin.

To‘yinsin ona

Yana bir kun quyosh chiqarkan kulib,

Umrim soniyasi o‘tar damba-dam.

Yuragim talpinar issiq bag‘ringga

Ziyo, nur taratgan, ey aziz maskan.

Tanish yuz-chehralar, tanish tabiat,

Mehrimni berganman maktab – xilqatga.

Har on g‘animatdir, o‘qimoqlik farz,

Quchoqlab kitobni chalindim “dard”ga.

Ko‘ksida har kunim

Biz, o‘tgan asrning 70-yillar bolalari taniqli shoir Rauf Tolibning o‘ynoqi, quvnoq, biroq falsafaga boy she’rlarini o‘qib ulg‘ayganmiz. Ochig‘i, uning har bir she’rida biz o‘zimizni ko‘rardik. Chunki Rauf aka bolalar hayotini, ularning o‘y-xayolini, fe’l-atvorini, xatti-harakatini xuddi ko‘rib turgandek, aniq-tiniq tasvirlab berardi. Katta tanaffusdagi ur-yiqitlar, yozma ish

Bobo-buvilaringiz, ota-onalaringiz she’rlarini o‘qib ulg‘aygan O‘zbekiston xalq shoiri Quddus Muhammadiy nomi sizga ham tanish. Chunki maktab darsliklarining deyarli barchasida shoirning ko‘plab she’rlari joy olgan. Shoir boboning besh kitobdan iborat “Tabiat alifbosi” nomli to‘plami, “O‘quvchiga esdalik”, “Tanlangan asarlar”i hali-hamon sevib

Narimon Orifjonov hayot bo‘lganida 84 yoshga to‘lardi... Narimon akaning o‘nlab she’rlari qo‘shiqqa aylangan. Shermat Yormatov rahbarligidagi “Bulbulcha” ashula va raqs ansanbli hozir ham bu qo‘shiqlarni o‘z repertuaridan tushirgani yo‘q. Biz esa ularni hanuzgacha miriqib tinglaymiz. Narimon aka uzoq yillar “Gulxan” jurnaliga mas’ul kotiblik qilganlar. “Gulxan”ning

Toydek bo‘lib yurgin bolam,

              toy-toy bolam, toy-toy bolam,

Boshingda nur sochgan quyosh,

              qalbingda topsin joy bolam.

Kulsang qiqirlab qoldi

Yurt madhi

Yurtimizni aylandik,

Maqtovga so‘z sayladik:

Toshkent asli bosh shahar,

Bag‘ri nur-quyosh shahar.

Sirdaryo – gulistonim,

Jizzax – bog‘-u bo‘stonim,

Maydonlarda mard kelgan

Qashqadaryo,

Sayohat – rohat

Otam bilan ko‘p marta

Sayohatga chiqqanman.

G‘oyat go‘zal joylardan

Esdaliklar yiqqanman.

Qarab tursam ularni

Yodga tushar tez shu on.

Pekin, Dehli, Istanbul,

Vena, Parij va London.

Gavjum shahar,

Nurlarini yig‘ib olar kun,

Osmon yerga tashlar soyasin.

Yulduzlarin yoqib qo‘yar tun,

Kesib qo‘yar oyning poyasin...

Shu’lalanib, sharqirab yotar

Ko‘k suvlarda oy siniqlari.

Yetib kelar muzday shabada –

Baland tog‘ning

Keyingi yillarda bolalar uchun sermahsul ijod qilayotgan shoir Ochil Tohirning yana bir yangi kitobi – “Maqtanchoq mushuk” nomi bilan “O‘zbekiston” nashriyotida chop etildi. Unga siz bolalarni mulohazaga undab, ma’naviy olamingizni boyitadigan she’rlar qatorida ikki ertak-doston ham kiritilgan. Chiroyli, rangli rasmlar bilan bezatilgan bu

Bolg‘a

Dangasa demang meni,

Men har ishda chaqqonman.

Bultur bir qop yong‘oqni

Bitta o‘zim chaqqanman.

Bir qop yong‘oqqa, e-he,

Qancha odam to‘ymoqda.

Mix deysizmi, boltavoy

O‘zi qoqib

Jirafaga

Dunyo kezib shahar, goh

Qishlog‘-u, cho‘l, tog‘daman.

Qulog‘ingga bir gapni

Aytolmasdan dog‘daman.

Mingoyoqqa

Butunlay xonavayron

Bo‘larman, endi bilsam:

Oyog‘ingga yetarli

Botinka

Chayqalib yotibdi nurli bir chaman,

Oy bilan oftobning buyuk vatani.

Tong kabi jilmayib baxti ochilgan

Maysaga ko‘milgan nurli maskani.

Osmon posbonidir bunda burgutlar,

Chumchuq chug‘uridan teshiladi tom.

Bu o‘lka ko‘ksida yonar bulutlar,

Chinor shoxlariga

Buloq

Yerdan qaynab chiqar buloq,

Qaynar buloq, qaynar buloq.

Olib qochib xayolimni,

Mening bilan o‘ynar buloq.

Kaftlarimga qo‘nar tinib,

Kiprigimga olar minib.

Yerdan chiqib yana yerga,

Nega qayta ketar

(Mustaqilligimizning 25 yilligiga)

Dunyo kezdim, ko‘p zamon,

Sendek chaman topmadim.

Jannatga qiyos ko‘rking,

Biror maskan topmadim.

Tuprog‘ing oltinga teng,

Obu hayot bulog‘ing.

Boqsam hu Tangri tog‘dan,

Kulib turar

Bolalikning dunyosida

“To‘y-to‘y” o‘ynab tugunchalar,

Shirin bo‘lar non-kulchalar.

Chamandagi gul-g‘unchalar,

Bolalikning dunyosida.

Yog‘och otlar tolmaydilar,

Tunda uxlab qolmaydilar,

Qovoqlarin

Samarqandda Ulug‘bek ko‘zyoshiga cho‘mdim men,

Lavhul Mahfuzni o‘ylab, Haq amriga ko‘ndim men.

Yer usti boyliklarin tortar ekan yer osti,

Xizr yoniga nodir xazinamni ko‘mdim men.

Yana tonglar otib kun kulgaymi-kulmagaymi,

Kimni boy berdi dunyo,

SAVOL

Osmondagi sirli yulduzlar

Aytarmikan kelajagimni?

Gul Vatanni yana ham gulgun

Bog‘ misoli etajagimni.

Oy, Zuhroga men etib parvoz,

Gulg‘unchalar taqib qaytaman.

Lablarimga qo‘nib tabassum,

“Tinchlik” so‘zin jo‘shib

SAHRODAGI QUSH

Saksovul tepasiga

Omonat uya qurib,

Shod yashaydi, o‘zicha

Palaponlar o‘stirib.

G‘ayrati jo‘shib, yuksak

Ko‘tarilsa samoga,

Ko‘zi tushar olisda

Vodiylarga, daryoga.

Xush ko‘rsa ham

Mehringizning bulog‘idan

Yuksalmagan millat yo‘q.

Zahmatingiz orqasida

Tama yoki minnat yo‘q.

Bedor o‘tgan tuningizga

Jon ichra jon baxshida.

Mehringizsiz hech bir giyoh

Siyratida hikmat yo‘q.

Bir harf birla qulf

Kurtaklar kim o‘zarga

Bo‘ylarini cho‘zishdi.

Ortda qolmasdan sira

Ko‘kka qarab o‘sishdi.

Tomchilar berib madad,

Qo‘llaridan tortishdi.

G‘olib pahlavonlarga

Yangi yumush ortishdi.

Birlashib baham bo‘lib,

Mevaga berdilar bol...

Kim

Ustozlik aslida ulug‘ martaba.

Iltifot kerakmas ustoz zotiga.

Ustozlik – erishsang buyuk daraja,

Ziyo urug‘in separ bor bisotiga.

Ustozdir beminnat nur sochgan quyosh,

Ustoz – tiniq samoning yulduzi, oyi.

Mashaqqat, zahmatga beruvchi bardosh,

U suyuk, u buyuk –

Salom, jonajon maktab,

Tabarruk makon, maktab!

Qalbga ilm nurin sochgan,

Bamisli oftob maktab!

Chorlading quchog‘ingga,

Keldik bilim bog‘ingga,

Munis ona misoli

Bizga mehribon, maktab.

Nur taratgan shamsimon,

Ilm bog‘iga

Qulog‘ingga gapim bor,

Kelaqolgin qizgina.

Keragin ol, boshqasin

Unutaqol tezgina.

Odob bilan so‘zlasang,

Obro‘ying oshgay, albat.

Ozoda bo‘l, chaqqon bo‘l,

Taltaymagin-a hech vaqt.

Mayda o‘rib sochingni,

O‘sma

Kengliklarday bag‘irlari keng,

Ko‘zlarida mehnatning zavqi.

Dehqon xalqim, halolim, pokim,

Tuproqlardan teradi haqqin.

Qo‘shiqlarga to‘ladi dunyo,

Quyosh yaqin kelar yanada.

Bunda baxtning manzili bordir,

Hayot ko‘chib kelgan dalaga.

Ariqlarni to‘ldirib yotar

Suvga tushin aytib

Shokoladli tush

Tun parda yoyib

Yulduz osganda,

Sho‘x Mirvohidni

Uyqu bosganda,

Yotqizdi asta

Yumshoq to‘shakka,

Bolakay mudrab

Ketdi pinakka.

Keyin oyisi

dedi erkalab:

– Shirin tushlar ko‘r,

shod tur, ertalab!

Behol Mirvohid

Ko‘z ochdi

– Bir, ikki,...o‘n ikki,

“O‘n ikki”, deb kim aytdi?

– O‘n ikki, deb men aytdim,

Shartta ortimga qaytdim.

– Yo‘q, qaytmagin, shoshmay tur,

Savolim bor, javob ber:

Doim kulib boqadi,

Tafti tanga yoqadi.

Berar harorat, yog‘du,

Qani, ayt-chi, nima u?

– Savoling juda oson,

Uni

Davlatimiz ramzlaridir u –

Bayrog‘i, gerbi, madhiyasi.

Bu muqaddas timsollarimiz

E’zozlar yurt yosh, qariyasi.

Ular erur tinchlik belgisi,

Yurtimiz hurlik belgisi.

Unga munosib-la yuraylik,

Tinchlik uchun hushyor turaylik.

Kimlar orzu qilmadi uni,

Usmon Nosir ko‘rmadi uni.

Unga jodir ajdodlar

Qish ertagi

Kapalakqor pirpiroq,

Shamollarga bir ermak.

Uchar to‘zg‘ib parquday,

Aytar ko‘hna qish ertak.

Tegram to‘lar oqlikka,

Bunday baxt yo‘q otliqqa.

Yo‘lim oppoq marvarid,

Qalb limmo-lim shodlikka.

Qarg‘a bilan Sa’va

Deraza tokchasida –

O‘rtahol po‘rtaxol

Yetti iqlimdan kelgan

Mevalar navi har xil.

Ular biri biridan

Shirin, chiroyli, sarxil.

Go‘yo yovvoyi “ekin”

Banan, kokos, ananas...

Tekin emas-u lekin

Hamma qiladi havas.

Apelsin, funduk, xurmo,

Kivi, limon, mandarin...

Bizga sal “o‘gay”,

Jahon bilar alplarning kuchin,

Dunyo guvoh, odamlar shohid.

Vatan – xalqni qo‘riqlash uchun

Chegaralab olingan hudud.

Avlodlarning doim ko‘ngli to‘q,

Ajdodlarning makoni – Vatan.

Bu hududning yomon yeri yo‘q,

Xasi – Vatan, tikoni – Vatan.

Yov lashkarin yengish san’atin,

Shiroq bobom hikoya

Oqqushlar

Besh-olti yosh edim chamasi,

Ko‘lga olib borganda bobom.

Bir to‘p oqqushlarning galasi

Suv yuzida etardi xirom.

Yuraklarda zarra g‘ubor yo‘q,

Qamishzorlar chayqalar beg‘am.

Bir xil rangdan iborat borliq,

Qanday go‘zal edi bu olam?!

Ertaklarga to‘la ko‘zlarim,

G‘am

Ovsey Driz,

yahudiy shoiri

Sirli hodisa

Qo‘shiq kuylar bir bola,

Qo‘sh darvoza yonida.

Ajabtovur kuy sehri –

Jo‘sh urardi qonida.

Qo‘lida zarang taxta,

Temir eshik jaranglar.

Ajabtovur sadodan

O‘tgan-ketgan alanglar.

Skripkachi usta

Joldasboy Nurllayev,

Qoraqalpoq shoiri

Vatanim bolasiman

Men otamning bolasi,

Men Vatanning bolasi,

Men onamning erkasi,

Ko‘zining oq-qorasi.

Orol bo‘yi makonim,

Men Amuning o‘g‘liman.

To‘lib-toshgay Orolim,

Yuragi

Yurtim tuprog‘ini o‘pib bir nafas,

Basavlat tog‘lardek ko‘krak keraman.

Vatan ne deb so‘rang mendan ash’ormas,

Avval chap ko‘ksimni tutib beraman.

Qaynoq yuragidek tandiri qaynoq,

Dasturxonda gullar shirmoy nonlari.

Hatto peshonada terlari ham oq,

Husnidan tug‘ilgan gul rayhonlari.

Halol mehnatidan ko‘ngil

Atoqli adabiyotshunos Safo Matjonning 70 yoshiga bag‘ishlayman

– Oltmish yilkim she’r yozasiz,

Bolalarga, jujuqlarga.

Sho‘x-u shaddod, qaysar, qitmir,

Burnin tortgan puchuqlarga.

Safo Matjon shu asnoda,

Suhbat boshlab savol tashlar.

– Nazmda eng peshqadamlar,

Ayting kimlar, qaysi

Assalom

Assalom, assalom!

O‘zbekiston, aziz kalom, assalom,

Toleingda qutlug‘ ayyom, assalom!

Xush kelibsan, ne zamonlar kutaman

Xush kel, erkim, gul bilan bol tutganim!

Ijobatli duolar, xush kelibsiz,

Dil ochuvchi sabolar, xush kelibsiz!

Alpomishga ot mindirgan cho‘qqilar,

Oltin tarix

Shodlanadi O‘zbekistonim

Quyoshni toj qilib boshiga.

Peshvoz chiqar ona bo‘stonim,

Bahor kelsa uning qoshiga.

Har bir giyoh, har maysa, kurtak

Yangi fasl mehridan qongay.

Binafshalar taratib ifor

Jilg‘alarda hayot uyg‘ongay.

Sho‘x boladek erka shamollar

Olib uchar yalpiz bo‘yini.

Adirlarda

O‘zbekiston xalq shoiri Anvar Obidjonning 70 yillik tavallud kuniga

Anvar aka! O‘qidim –

Jurnalda bir hazil she’r.

Unda sizni muallif

“O‘zbek Anderseni” der.

Kitobingiz varaqlab,

O‘ylab qoldim o‘zimcha.

O‘sha so‘zga, albatta,

Zarur ekan qo‘shimcha.

Qahramonlaringiz ko‘p

Binafsha

Qahratonda yerga to‘shalgan qor,

Mening ko‘nglim tusab qolar binafsha.

Dilim tag-tagidan erka bir viqor,

O‘rar chirmoviqday xushbo‘y bir nash’a.

Eng xushro‘y, eng ko‘rkam gullarning atrin

Na bo‘y, na husniga etolmam qiyos.

Beqiyosdir hushni elitgan bahri,

Tun yostiqda so‘lgan binafshaga

Yomg‘irga sovg‘a

Yomg‘ir yog‘di kun bo‘yi

Suvga to‘ldi ko‘lmakcham.

Quvonchidan miriqib,

Suzar mitti o‘rdakcham.

Yana erka zaminning

Yuvildi chang-g‘ubori.

Katta bo‘lib qolibdi

Kecha ekkan niholim.

Ahd qildim mitti nihol,

Daraxt bo‘lib ulg‘aysa.

Kuz kelib, meva

Yer yuzining qaysi burjida

Kimlar nega, qandayin yashar?

Tinch-xotirjam o‘lkaga qarang,

Kitob bayramlari yarashar.

Bir-biridan qiziq kitoblar,

Qalin-yupqa tuzuk kitoblar,

Kecha, bugun – tarixim unda,

Varaqlayman, barisi shunda.

Savol keldi menga nogahon,

“Yashar edim kitobsiz, qanday?”

Cho‘chib

Olqish, ey mehribon qattiqqo‘l hayot,

Zalvoring yelkamga ortganing uchun!

Hayratda qoldirib yosh qalbni bot-bot,

Sehr-la bag‘ringga tortganing uchun!

Mening ona yurtim O‘zbekistondir,

Shu yerda tingladim bulbul kuyini.

Shu yerda angladim ilk bor qachondir

Nonning mazasini, gulning bo‘yini!

Sanoqda turibdi yetmish besh

Yurtim bahori

Xush ifor taralar qir, adirlardan,

Dalalar bag‘ridan... barqut yerlardan...

Dilni ogoh etib ajib sirlardan,

Yana yuz ochmoqda yurtim bahori...

Bog‘larda boshlanar go‘zallik bahsi,

Rayhonlar shiviri, lolalar raqsi...

Ko‘lda oy, yulduzlar, nihollar aksi...

Yana yuz ochmoqda yurtim

Taniqli bolalar shoiri Erkin Qambar Namanganda yashab ijod qiladi. U “Gulxan”ning eng faol targ‘ibotchisi, jonkuyar ijodkori. Shoirning “Tegirmonchi”, “Oftobjonning erkasi”, “Yig‘loqi bulut” kabi qator kitoblari allaqachon kitob javoningizdan joy olgan. Yaqindagina”Sharq” nashriyotida chop etilgan “Iqbol-chi, bo‘lmoqchi furbolchi” deb nomlangan ushbu kitobda ijodkorning yangi she’rlari

Pishiqchilik

Tipratikan g‘arq pishgan

Olmazordan borardi.

Olishga hech iloj yo‘q,

Havas bilan qarardi.

“Tap” etdi-yu naqsh olma

Ignasiga qadaldi.

Ajablanib, bu holga

Tushunolmay lol qoldi.

U yon, bu yon boqib der:

– Hazilmi bu, ne qiliq?

Sado keldi