O‘zbekiston tog‘lari

Yozgi ta’til chog‘lari

Bag‘riga olar bizni,

Baxtiyor o‘g‘il-qizni.

Bir, ikki, uch deymiz,

Birdamlikda kuch deymiz.

Tog‘ havosi xushhavo,

Tanlarga berar davo.

Shovullaydi jo‘shqin soy,

Sohilida so‘lim joy.

Bir, ikki, uch deymiz,

Birdamlikda

Odil ABDURAHMON

Non qo‘shig‘i

Bug‘doy nonim, shirmoy nonim,

Shirinliging mening jonim.

Ushog‘ingni ko‘zga surtib,

Dadamlardan rahmat oldim.

Dehqon bobom himmatisan,

Taomlarning qimmatisan.

Dasturxonning eng to‘rida

Donolarning

Farid USMON

Dunyo bolalari

Biri qora, biri oq,

Dunyoning bolalari.

Biri biriga o‘rtoq,

Dunyoning bolalari.

Davra qursa xushchaqchaq,

Dunyoning bolalari.

Bo‘lar bir tizim

Umida ABDUAZIMOVA

Bizga o‘xshar

Yozda qaray olmasdim,

Quyoshga.

Tik qarasam to‘lardi

Ko‘z yoshga.

Qishda boshqacha bo‘lib

Qolibdi,

Bulutlarga o‘ralib

Olibdi.

Issiq kiyimlar

Azamat XUDOYBERGANOV

Sabzi qo‘shig‘i

Quyon meni aftidan

Ko‘proq yeb qo‘ygan chog‘i.

Bo‘yi o‘sish o‘rniga,

O‘sib ketdi qulog‘i.

Ustozlarga maslahat

Yurmangiz afsus, deya,

“Quloqsiz” bolalarga

Meni qiling

Quyosh yoz bilan o‘rtoq,

Ajralgisi kelmaydi.

Kech kirib qolganda ham

Uyi tomon yelmaydi.

Do‘stlarning suhbatiga

Oshiqqanday jo‘ralar,

“Salom!” – deya Quyoshjon

Tong-sahardan mo‘ralar.

Shu do‘stlikning mehridan

Bahra olamiz barcha.

Bolalar-u kattalar,

Yer, osmon, yana

Yo‘lga chiqdim, yo‘lim olis,

Olis yo‘llar chorlaydi.

Yo‘lim olis, niyat xolis,

Xolis dillar chorlaydi.

Yo‘lni bosib o‘tgunimcha

Qiynar dovul, shamollar,

Bekatimga yetgunimcha,

Daraxt bo‘lur nihollar.

Bir bekatdan yurdim xullas,

Tavsifiga so‘z yo‘qdir,

Uni sevib ardoq etmas,

O‘g‘il yo‘qdir, qiz

Afanasiy FET

***

Ohista qizarar shom,

Tilla tog‘lar, begumon

Havo soviydi, sen ham

Uxla, uxla, bolajon.

Bulbullar kuylamas, jim,

Oqshom tushar xush, shodon.

Kuylar oqadi sim-sim,

Uxla, uxla, bolajon.

Farishta ko‘zli

Suv – tiriklik, suv – hayot,

Uni asramoq kerak.

Udir eng aziz ne’mat,

Qadriga yetmoq kerak.

Suv bilan yashil dalam,

Suv bilan ko‘rkam olam.

Suv mo‘l bo‘lsa yo‘qdir g‘am,

Yo‘qdir qayg‘u, yo‘q alam.

Suvdir tomirdagi qon,

Suv-la tirik har bir jon.

Suvdir zamin

Favvora

Favvora, hoy favvora,

Orzusiga yetgan suv.

Kelib katta shaharga,

Ko‘kka parvoz etgan suv.

Zarrin quyosh nurida

Kamalakdek tovlanding.

Hammaning ko‘z o‘ngida

Tovus kabi sollanding.

Tenglasholmas toshqin soy

Shijoatda, g‘ayratda.

Shu sababmi,

Arjumandim, fozil-u dono,

Faxr etgil-u sen tug‘roga boq.

Davlatimiz ramzidir Humo,

Baxt senga yor, toleing porloq.

Vatanni sev, ardoqla, bolam,

Buyuk ne’mat erur Istiqlol.

Elni sevgan inson mukarram,

Yurt deganda kulgay baxt, iqbol!

Orzuimning gulgun niholi,

Iqbolimning ziyosi,

Yurtim

Tanti, bobodehqon yurt,

Har uyda baraka, qut.

Bunday diyor qayda bor?

Tuprog‘in ko‘zingga surt.

Tog‘-u toshi azizdir,

Oy quyoshi azizdir.

Kelajakka ko‘z tikkan,

Mag‘rur boshi azizdir.

Tangrim nazar solgan yurt,

Baxt hadisin olgan yurt.

G‘ururimiz,

Bolajon

Rost so‘z bo‘lar ko‘pincha achchiq,

Yolg‘on so‘zning tuzog‘idan chiq,

Haq so‘z uchun mayliga tiz cho‘k,

Hushyor bo‘lgin tilga, bolajon.

Ko‘z ilg‘amas g‘ovlar bor qancha,

Tubsiz o‘pqon, zovlar bor qancha,

Tish qayragan yovlar bor qancha,

Hushyor bo‘lgin yo‘lda,

Shu kunlarda dunyoning ko‘plab mamlakatlarida Dog‘istonning mashhur shoiri Rasul Hamzatov tavalludining 95 yilligi keng nishonlanmoqda.

Siz ham adabiyot darsliklari orqali Rasul Hamzatov shaxsi va ijodini yaxshi bilasiz. Suyukli shoirlarimiz Abdulla Oripov, Erkin Vohidov hamda taniqli ijodkor Asror Mo‘min tarjimasidagi she’rlarini

Siz bergan odob yashar,

Ruhiyatda, tanda ham.

Siz bizlarga o‘rnaksiz,

Hayot degan fanda ham.

Siz shu qadar fidoyi,

Siz bunchalar jonkuyar.

Shu tufayli, Ustoz, deb

El ardoqlar, el suyar.

O‘z kasbiga sodiqlik

Hayotingiz shiori.

Siz bor – kuchga to‘lgaydur

Ko‘hna O‘zbek

Ko‘z-ko‘z qilib bor bisotini,

O‘lkamizga kuz fasli keldi.

Ona yerning saxovatini

Ko‘rib, qalbim quvonchga to‘ldi.

Kuzning qaynoq nafasi dastlab

Dalalarda, bog‘da sezilar.

Tolning sarg‘ish yaproqchalari

Bandlaridan chirt-chirt uzilar.

Egilibdi anor shoxlari

Ko‘tarolmay o‘z

“5” olaman

Ahdim qat’iy, otajon,

Men bir so‘zli bolaman.

Shu misolni yechsangiz,

Ertaga “besh” olaman.

O‘g‘ri

Samijonning magniti,

Juda chaqqon o‘g‘ri-da.

Buvimlarning ignasin

Olganligi to‘g‘ri-da.

Kasal baho

Dadasi daftarga

Qadami yo‘q, yurt kezar,

Qo‘li yo‘q bino buzar.

Darg‘azab bo‘lib ketsa,

Azobidan el bezor.

Shalpangquloqdir o‘zi,

Mushuknikidek izi.

Yemishi sabzi, ko‘kat,

Misoli bodom yuzi.

Bilimlar sarchashmasi,

Ilmlilar oshnasi.

Qat-qat bo‘lib qoplangan

Udir muxlis

Suv olgani kelgandi

Ariqchaga Dilnoza.

Unda ko‘rinib aksi

Der kulib: “Qanday toza!”

So‘ng do‘stlarin chaqirib,

Suvga xursand boqishar.

Jilolanib ariqcha

O‘rtoqlarni olqishlar.

Tanbeh berar Dilnoza,

– Xotiraga solyapti

Kulib turing, chunki suv

Rasmimizni olyapti.

Dilorom

O‘zbekiston bayrog‘i

Ko‘zlarimning qarog‘i.

Yuz ko‘rsatding jahonga,

Toza dillar charog‘on!

Orzularning cho‘g‘i bor,

Temur bobom ruhi bor.

Ellar ichra teng elning

Bugun senday tug‘i bor!

Ko‘kni bezab turgan yoy –

Hech o‘xshashi yo‘q chiroy.

Hikmatlarga buncha boy,

Senda porlab turar oy!

O‘n ikkita

Tong daftari

Tursam shirin uyqudan

Tong daftarin varaqlar.

Sarlavhasi “Tinchlik” deb,

Quyosh xursand charaqlar.

Shabbodaning so‘ziga

Gul tebranib raqs etar.

Shoxda chumchuq chirqillab,

Bulbul bilan bahs etar.

Ariqchada zilol suv,

Qo‘shiq aytib shildirar.

Qo‘ldan tushib koptogim

Bir

Tan Bjerva, Polsha

–Ayting,

Bu qanday jumboq,

Nega teshilgan pishloq?

Aslida pishloq pishgan,

Kim uni atay teshgan?

– Teshgan men emas,

Boshqa, –

O‘ylanib dedi Qashqa.

– Qiziq, –

G‘o-g‘oladi G‘oz.

Boris Zahodir, Rossiya

Baqalar qo‘shig‘i

Baqaga dedim sekin:

– Ko‘ngilga olma lekin,

Botqoqlarda yayraysiz,

Nimalar deb sayraysiz?

Baqavoy dedi: – Tingla,

Qo‘shig‘imizni angla.

Shaffofdir hovuzimiz,

Shundan sho‘x

Huquqlarimiz bisyor,

Bizda qonun ustuvor.

Biz erkinmiz, biz hurmiz

Qomusda g‘ururimiz.

Vatanimiz ko‘zgusi,

Qat’iydir har bir so‘zi.

O‘qib yodda saqlaymiz,

Burchimizni oqlaymiz.

Orzuimiz u bilan,

Sha’n-shonimiz u bilan.

Ozod elning qomusi

Obod elning

Yong‘q bo‘lsa bilardim...

Masalaga tish botmay

Yalinaman dadamga.

“Boshda yong‘oq chaqma”, deb

Jo‘natadi akamga.

Akam xunob. Manglaydan

Asta-asta oqar ter.

Surib chetga daftarim:

“Boshda yong‘oq chaqma”, der.

Xo‘p hayronman, ishim yo‘q

Mening aslo bosh

Lavh

Bir vaqtlari onam to‘kib ko‘z nurin

Paypoq to‘qib sotib olib bergan lavh.

Kitobga tutinib do‘st o‘tar umrim,

Fayzli hayotimga bag‘ishlar farah.

Qo‘lga kitob olsam lavh yoyar kaftin,

Go‘yo onam kaftin duoga ochar...

Bunda his etaman mehrning taftin,

Suratdan termulib ko‘z nurin

Yana kelding hadyaga to‘lib,

Kutmoqdaydik seni intizor.

Qadamingdan minnatdor bo‘lib

Zarra-zarra to‘kiladi qor.

Xafamasmiz bobo yildan ham,

Quvontirdi u bizni, – qancha

Konfetini ko‘rishdik baham

Va qo‘shiqlar o‘rgandik ancha.

Nihol o‘sdi, qurildi qasr,

Fazolarga qildik safarlar,

O‘sha yili tug‘ildi

Kitobni seving

Butun borliq tabiat

Sevgan kabi oftobni,

Bolajonlar, sizlar ham

Seving aziz kitobni.

Kitob – sodiq do‘st erur,

Xoh kunduz, xoh tundadir.

Bor sir-u asrorlarning

Yechimi ham undadir.

Kitob bois qalbingiz

Oy-yulduzdek porlagay.

U sizni

Iqtidor

Tilla baliqcha chizdi,

O‘xshatib ko‘zin kunga.

Ona tuyani chizdi,

Saksovul yuklab unga.

Mushuk chizdi mo‘ylovdor,

Ko‘zi g‘amgin, gunohkor.

Rassom do‘stim Akromning

Qo‘llarida sehri bor.

“Maymoq”

Darsdan qochib yurganin

...Garchi aqlim oldi ne-ne daholar,

Nazm davlatida sizdek sulton yo‘q.

Padari buzrukdek qilmish duolar,

Sizdek menga aziz bir mehribon yo‘q.

Yo‘qdir turk nazmida siz qadar daho,

“Xamsa”dan buyukroq asar hamon yo‘q.

Yo‘qdir “Xazoin ul-maoniy” – yakto!

Sizsiz Xuroson-u buyuk Turon yo‘q.

Ne baxt,

Multik

Ukam ko‘rar multikni

Berilgancha juda ham.

Ekranga lol tikilgan

Chalg‘itib bo‘lmas hecham.

– Uxla, – deya o‘rniga

Yotqizaman chiranib.

Ko‘zlarini yumadi

Ko‘rpasiga o‘ranib.

Der: – Uxlolmam akajon,

So‘z bersam ham o‘zimga.

Axir joylashib

Navro‘zim

Boychechakdan salom keldi,

Yalpizdan xush kalom keldi.

Tuhfa aylab tolbargaklar,

Navro‘zdan ehtirom keldi.

Kel, gulyuzim, kel, sho‘x ko‘zim,

Jon Navro‘zim, jon Navro‘zim.

Yog‘ib berdi oq yomg‘irlar,

Qizg‘aldoqzor bo‘ldi qirlar.

Sayillarda yayradi dil,

Yangrab ketdi

Abadiyat olovin yoqqan,

Haqqoniyat yalovin taqqan.

Quyosh bo‘lib boshlarda balqqan,

Misli to‘fon ko‘pirib qalqqan

Sharaf-shoni Buyuk Turonim,

Temur bobom, sohibqironim.

Asrlarki shoningiz o‘chmas,

Tamal toshi Siz qo‘ygan – ko‘chmas.

Birlashmagan elat-el kuchmas,

Daholarsiz yurt zafar quchmas,

Alp

Bulbul

Qayinlar yurtida bulbulni ko‘rdim,

U gul butog‘ida qilardi xonish.

Qovog‘imni solib hol-ahvol so‘rdim,

Ozroq gina bilan, ozroq qizg‘anish...

Yaxshiyam ko‘rganim, ko‘rmasam albat,

Tentakning tushi, deb o‘ylar ekanman.

Tug‘ishgandek ko‘rib, men uni faqat

O‘zbekning qushi deb, o‘ylar

“Fil” turkumi

Uy ishini bajarmay

Uxlab qoldi Sobirvoy.

Ona tili darsida

Bo‘ldi rosa “holi voy”.

– Fe’lni tushuntir qani, –

So‘radi undan ustoz.

Fe’l qolib, o‘rmon filin

Maqtashga tushdi shovvoz:

– Karnayday ovozidan

Cho‘chib, hamma qochadi.

Xartumiga suv

Osmon o‘yladi

Men bir daraxt o‘tqazdim,

Suvga bordim – quyishga.

Ammo ko‘kni qoplagan,

Bulutlar tushdi ishga.

Yomg‘ir yog‘di. Rayhonlar,

Bo‘yi bilan so‘yladi:

“Sen o‘tqazgan niholni,

Qara, osmon o‘yladi”.

Qochgan uyqu

Kech bo‘ldi, ko‘p

Sanog‘iga yetib bo‘lmaydi,

Juda olis, tutib bo‘lmaydi,

Kelar deya kutib bo‘lmaydi,

Ko‘rinmaydi ko‘zga kunduzlar

Bu...

Bahra olar har keksa, har yosh,

Borliqdagi eng katta otash,

Taftidan cho‘g‘ kabi yonar tosh,

Oy ko‘z bo‘lsa, u misoli qosh

Bu...

U

Egnimda chiroyli maktab libosi

“Soʻnggi qoʻngʻiroq”qa yoʻl oldim bugun.

Sevinaymi yoki xafa boʻlaymi,

Boryapman negadir dilim gʻash, mahzun.

Mana, qulogʻimga chalindi navo,

Navoki nazdimda “haydalish kuyi”.

Yelkamda bosh emas, koʻtarib toshni

Keldim, bunda goʻyo maktabim toʻyi.

Qadrdon maskanim –

Gʻayratiyga

Gʻayratiy bobo boʻldingiz,

Gʻayratli bobo boʻldingiz.

Bolalar koʻnglida qolgan,

Qimmatli bobo boʻldingiz.

Istiqlolni uzoq kutgan,

Vohidovga qalam tutgan.

Sayyor, Toʻlqin, Saloh kabi

Shogirdlarin toʻrga eltgan.

Hamon darsliklarda jodir

Siz bitgan qissalar,

Oʻquvchiga esdalik

Yozgandi Quddus bobom,

Oʻtsa hamki qancha yil

Yod olish etar davom.

Bobom yozgan sheʼrining

Dilga yaqin har satri.

Qancha oʻqib yod olsak

Shuncha oshardi qadri.

Axir bobom oʻgiti

Satrlarda jamlanib,

Singib olib qalbingga

Borarding hayot

Boʻlay desang bogʻbon,

Yo Vatanga posbon,

Yo osmonda uchuvchi,

Yo dengizda suzuvchi,

Nimaki qilsang tilak

Bariga oʻqish kerak.

Oʻquvchi sendan talab:

Maktabga bor ertalab,

Oʻqi, berib mehringni,

Qoʻyib koʻngil, zehningni.

Direktor – komandir, bosh,

Muallim – rahbar yoʻldosh,

Chiqma ular

Oʻsaver, Oʻzbekning asl farzandi,

Purviqor togʻlarga tenglashsin boʻying.

Sozingni qoʻlingdan tushirma zinhor,

Dunyolarni tutsin dilrabo kuying.

Sen qalblar mashʼali, umid chirogʻi,

Bogʻlarda sayragan xandon bulbulsan.

Ertangi kunimiz ishonch chirogʻi,

Chamanda ochilgan bezavol gulsan.

Sen baxtli

Muzqaymoqqa bitik

Bunchalar lazzatlisan,

Muzday boʻlsang ham.

Toychoqday irgʻishlaymiz

Seni koʻrgan dam.

Hammaga zavq ulashish –

Maqsading tayin.

Kelaqol, peshonangdan

Oʻpib qoʻyayin.

Tilla qoshiqqa bitik

Dimogʻdorsan atrofga

Sal munday

Quyosh

Men Quyoshman, Quyoshman,

Hamisha sizdek yoshman.

Zarrin nurlar sochaman,

Hosilga yoʻl ochaman.

Tinch boʻlsin osmonimiz,

Tolmasin posbonimiz.

Meni qutlagay har on

Serquyosh Oʻzbekiston!

Sheʼr degani

Sheʼr degani

Buvijon

– Buvijon, yuzingizda

Nega buncha koʻp chiziq?

Qanday paydo boʻlgan u,

Sababi juda qiziq.

– Bu chiziqmas, yoʻllardir,

Lof qoʻshmadim soʻzimga.

Bosgan barcha izlarim

Koʻchib oʻtgan yuzimga.

Toshbaqa

– Erinchoqmi bilmadim,

Javob

Esingizdami, Gulxanjon Xalqaro bolalarni himoya qilish kunida tashkil qilingan bayramda sizlar bilan mazza qilib oʻynagandi. Qarang, birpasda Gulxanjonning ham bayrami boshlanib qolibdi. Qanaqa bayram deysizmi? Ommaviy axborot vositalari xodimlari kuni. Bu kun jurnalistlar oʻz bayramlarini nishonlar ekan, gazeta-jurnallarini oʻqishli boʻlishida tahririyatga chin yurakdan yordam berayotgan

Guli mayda, sargʻimtir,

Hidi oʻzgacha oʻtkir.

Mevali daraxt oʻzi,

Yil boʻyi yumshoq yuzi.

Kech kuzga borib pishar,

Yesang, nondek toʻq tutar.

Baliq emas suzadi,

Keng samoni kezadi.

Goh yomgʻir boʻlar, goh doʻl,

Javobini oʻylab koʻr.

Zahro HASANOVA

Shavkatingni shohsupaga olib chiqqan,

Pahlavonlar saflarini yorib chiqqan,

“Zoʻrlar ichra zoʻr boʻlay!”, deb gʻolib chiqqan,

Oʻgʻlonlaring madh etmasam boʻlmas, Vatan!...

...Rustam, Rishod, Diyorbeklar diyorisan!

Elmurodning koʻksidagi tumorisan!

Muhammad-u, Murodjonning iqbolisan!

Ixtiyordek ishonchlari soʻnmas,

Xalqimizning suyukli shoiri Tolib Yoldosh tavalludining 100 yilligiga

Bilasizmi, bolalar?

Zoʻravon kim, qoʻrqoq kim,

Bilasizmi, bolalar?

Bularning har ikkisi –

Qoʻrqoq, koʻzi olalar.

Zoʻravonlik nomiga,

Asli qoʻrqoq oʻzlari

Sagʻal gapga jiringlab,

Ola-kula

Vatan

Koʻp gapirma bu haqda, bolam

Maqtayverish osonga oʻxshar.

Iftixoring samimiyatdan

Yiroq boʻlar yolgʻonga oʻxshar.

Sevmak kerak uni onangday

Tanda joning omon turguncha.

Soʻnggi oning, soʻnggi nafasda

Yurak soʻnggi marta urguncha.

Dorboz

–